زنگزور | کانال زنگزور
زنگ زور برای چه کسی به صدا درآمده است؟
تحلیلگر مسائل سیاسی نوشت: نقض حاکمیت کشورهای منطقه و تمامیت ارضی آن‌ها توسط هیچ کشوری پذیرفته نیست و قطعاً تعاملات همه کشورهای منطقه با همدیگر، نفع همگانی دارد.
در یادداشت مصطفی فاروئی فیروزی آمده است: اگرچه جمهوری آذربایجان به‌عنوان کشوری مسلمان با دیرینه‌ای ایرانی و فرهنگی مشترک، مورد علاقه‌ی ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران است، اما مهمترین منطق حمایت از این کشور در جنگ‌های قره‌باغ، بازگشت به مرزهای بین‌المللی بود.
واضح است که ظلم از سمت هر طرف که صورت بگیرد، جمهوری اسلامی در طرف مقابل آن خواهد ایستاد. قاعده‌ی اعلامی رئیس‌جمهوری منتخب ملت ایران، که در پیام به سازمان ملل ارسال شد، اصلی است که همه‌ی ملت ایران نیز به آن التزام دارند: «ما در کنار مظلومان و مستضعفان جهان خواهیم ایستاد.»
متأسفانه حفظ دور پیشروی در خاک ارمنستان، که با مسدود کردن جاده گوریس-کاپان در شهریور امسال آغاز شد، با پیشروی و اشغال چهل کیلومترمربع از خاک این کشور ادامه پیدا کرده؛ به طوری‌که در برخی از نقاط تا ده کیلومتر در جغرافیای محدود ارمنستان پیشروی نظامی انجام شده است.
حال با توجه به ضعف دولت مرکزی ارمنستان، گویا برخی هوای تحمیل خواسته‌های نامشروع خود بر ملت این کشور را در سر می‌پرورانند. ایجاد یک دالان جعلی در جنوب این کشور و هم‌مرز با رودخانه‌ی ارس. این اتفاق به معنای محاصره و قرار گرفتن ارمنستان در یک تنگنای ژئوپولیتیک خواهد بود و قطعا آغازگر ناآرامی‌های آینده در منطقه خواهد بود.
همگان خدمات مردم ایران در جنگ قره‌باغ را به یاد دارند. و مبرهن است که اگر همکاری ایران در موضوعات فنی وجود نداشت، در همین نبرد اخیر نیز توفیقی برای پایان درگیری‌ها وجود نداشت.
انتظار ملت ایران این نبود که اکنون که قدرت کافی برای تعدی و تجاوز به منافع ملی و خاک ارمنستان، میسر شده، تمامی ارزش‌های اسلامی و اصول بین‌المللی در خصوص احترام متقابل، احترام به تمامیت ارضی و حفظ مرزهای بین‌المللی زیر پا گذاشته شود.
منطق ایجاد دالان جعلی زنگزور با دالان لاچین که تا چندی پیش در حاکمیت کشور ارمنستان بوده و اکنون به لطف پیروزی در جنگ، آن‌هم به لطف همکاری کشورهای منطقه و تنها برای حفظ ارتباطات اقتصادی سنتی، ایجاد شده است، زمین تا آسمان متفاوت است.
کمترین منطق تغییرات در مسیرهای بین‌المللی حکم می‌کند، رضایت و منافع کشورهای منطقه در آن لحاظ شود.
جمهوری اسلامی ایران با خویشتن‌داری از احیای «راه‌های مواصلاتی سُنّتی» در منطقه برای تسهیل در جابجایی کالا و مسافر از این مسیرها استقبال می‌کند. همچنین امکان ترانزیت کالا و مسافر به نخجوان، مطابق توافق ۲۰۲۰ نیز مورد تایید جمهوری اسلامی است. اما حفظ حاکمیت ارمنستان بر مسیرهای ترانزیتی، اصل غیرقابل خدشه در روابط کشورهای منطقه است، که هیچ نشست و اجلاسیه‌ای نمی‌تواند مانع نقض آن بشود.
متأسفانه پس از سفر آیت‌الله رییسی به ترکمنستان که نشانه‌ی قدرتمندی از اهتمام دولت سیزدهم به توسعه‌ی مناسبات با کشورهای منطقه و پی‌گیری سیاست همسایگی بود، برخی رسانه‌های معاند برای تخریب دستاوردهای این سفر خبرسازی‌های ناشیانه‌ای کردند و با انتشار اخباری مبنی بر احیای دالان جعلی زنگه‌زور در مرزهای شمال غربی ایران و خبری مجعول، مدعی پذیرش این مساله از سوی جمهوری اسلامی ایران شدند.
این ادعا با استناد به گزارش روزنامه ینی‌مساوات چاپ باکو مطرح شد که درآن آمده است: دیدگاه آذربایجان و روسیه در رابطه با کریدور (جعلی) زنگزور به یکدیگر نزدیک شده است و ترکیه نیز از آن حمایت می‌کند.
در این گزارش ادعا شده است، بر اساس نتایج نشست سوچی این کریدور ایجاد خواهد شد و ارمنستان نیز بر آن کنترلی نخواهد داشت. همچنین انتشار مطلبی تاسف‌بار در واکنش به گزارش روزنامه‌ی مذکور و تاکید بر مواضع اصولی جمهوری اسلامی درباره‌ی حفظ تمامیت ارضی کشورها و تغییرناپذیری مرزهای بین‌المللی در یکی از رسانه‌های کشور، دستمایه‌ی یکی از کانالهای تلگرامی قرار گرفت و در یک خبرسازی آشکار مدعی شد که "دولت ابراهیم رییسی با حذف مرز ایران وارمنستان موافقت کرده است"؛ در حالی که این مطلب نه در گزارش ینی‌مساوات و نه در گزارش آن خبرگزاری دیده نمی‌شود و حتی تیتر منتشر شده در متن خبر کانال تلگرامی مذکور هم وجود ندارد!
جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر به صراحت مواضع خود را در خصوص حفظ تمامیت ارضی کشورها و تغییرناپذیری مرزهای شناخته شده بین‌المللی اعلام کرده و در جریان سفر آیت‌الله رییسی به عشق‌آباد نیز این موضع در پانزدهمین نشست سران اکو بار دیگر مورد تأکید قرار گرفت.
آنچه رسما اعلام شده این است که در جریان مذکرات، طرف آذربایجانی توضیحاتی درباره‌ی برخی ادعاهای رسانه‌ای درباره‌ی زنگه‌زور ارائه و تأکید کرد: ادعاهای مطرح شده درباره‌ی اینکه ما نسبت به مرز ایران و ارمنستان حرف داریم و نقشه‌ای طراحی شده را قویاً رد می‌کنیم.
رییس جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی خود در اجلاس سران اکو با ابراز خرسندی از پایان یافتن خصومت‌ها در منطقه قفقاز که آن را آغاز فصل جدید توسعه و همگرایی منطقه‌ای دانست، خاطرنشان کرد: معتقدیم با شرایط جدید منطقه‌ی قفقاز، احیای مسیرهای سُنّتی و تسهیل جابجایی کالا و مسافر در منطقه پس از سه دهه به رشد و توسعه منطقه اکو کمک خواهد کرد. هرگونه تغییر در جغرافیای سیاسی منطقه نه‌تنها به ثبات منطقه کمک نمی‌کند بلکه زمینه‌ساز تنش‌های بیشتر در آینده خواهد بود.
لذا در جریان مذاکرات رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان هیچ بحثی درباره‌ی احیای گذرگاه زنگه‌زور مطرح نشده است. توصیه جدی در این زمینه این است که طرف‌های درگیر، بیش از این به ماجراجویی در تغییرات مرزی ادامه ندهند تا زمینه‌های ایجاد تنش‌های جدید در منطقه که مدنظر بدخواهان فرامنطقه‌ای است، تشدید نگردد.
نقض حاکمیت کشورهای منطقه و تمامیت ارضی آن‌ها توسط هیچ کشوری پذیرفته نیست و قطعاً تعاملات همه کشورهای منطقه با همدیگر، نفع همگانی دارد. لازم به یادآوری است که مسیر راه‌آهن و جاده‌ی ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران ظرفیت بسیار خوبی است که می‌تواند در خدمت منافع همه‌ی کشورهای منطقه قرار بگیرد. و قطعا جمهوری اسلامی آماده هرگونه همکاری با کشورهای همسایه خواهد بود.