پایان نابرابری‌ها؛ پایان‌ ایدز و همه‌گیری‌ها

بشر با فهرست در حال گسترش همه‌گیری‌ها تهدید می‌شود و بیماری ایدز با بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ تلاقی یافته است و تاثیرات مرگباری به دنبال خواهد داشت زیرا بسیاری از نقاط جهان برای مقابله با همه‌گیری‌های امروز و فردا آمادگی و منابع کافی ندارند. هر سال روز اول دسامبر به‌عنوان روز جهانی ایدز در نظر گرفته شده است و این روز، فرصتی برای حمایت از افراد برای مقابله با این بیماری و شناخت این بیماری به‌عنوان مشکل جهانی بهداشت عمومی فراهم می‌کند.

همه‌گیری کووید-۱۹ بر خلاف مواردی که جهان در ده‌های گذشته تجربه کرده است، تاثیر مخربی با از دست‌ دادن میلیون‌ها زندگی و معیشت به همراه داشته است. آخرین باری که جهان به این شدت روی یک تهدید همه‌گیر متمرکز شده بود، بیش از دو دهه پیش و زمانی بود که بیماری ایدز روزانه باعث مرگ ۴۰۰۰ نفر می‌شد و موارد ابتلا سال به سال دو برابر افزایش پیدا می‌کرد. از آن زمان تاکنون، جهان با موفقیت‌های بسیاری برای مقابله با این بیماری مواجه بوده است اما بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ این پیشرفت‌ها را تهدید می‌کند.

۴۰ سال از گزارش اولین موارد بیماری که بعدها به‌عنوان ایدز شناخته شد، می‌گذرد و ویروس اچ‌آی‌وی (HIV) هنوز جهان را تهدید می‌کند. امروزه، جهان از اجرای تعهد مشترک برای پایان‌ دادن به ایدز تا سال ۲۰۳۰ خارج شده است و نه به دلیل فقدان دانش یا ابزاری برای غلبه بر ایدز بلکه به دلیل نابرابری‌های ساختاری که مانع از انجام راه‌حل‌های اثبات‌ شده برای پیشگیری و درمان HIV می‌شود.

برنامه مقابله با نابرابری‌ها

برنامه مشترک ملل‌ متحد در زمینه ایدز (UNAIDS) هشدار می‌دهد که اگر اقدامات تحول‌آفرین برای پایان‌دادن به ایدز انجام نشود، جهان همچنان با بحران بیماری کووید- ۱۹ درگیر خواهد بود و برای همه‌گیری‌های آینده نیز آمادگی نخواهد داشت و اقداماتی مانند زیرساخت‌های جامعه‌محور و مبتنی بر جامعه، دسترسی عادلانه به داروها، واکسن‌ها و فناوری‌های بهداشتی، حمایت از کارکنان خط مقدم همه‌گیری، حقوق بشر برای ایجاد اعتماد و مقابله با بیماری‌های همه‌گیر و سیستم‌های داده مردم محور که نابرابری‌ها را برجسته می‌کند برای مقابله با نابرابری‌ها باید انجام شود.

با گسترش نابرابری‌ها داده‌های UNAIDS نشان می‌دهد که منحنی‌های عفونت HIV و مرگ‌ومیرهای مرتبط با ایدز به اندازه کافی برای پایان‌دادن به همه‌گیری کاهشی نمی‌شوند. UNAIDS هشدار داده است که اگر رهبران نتوانند با نابرابری‌های تشدید شده توسط کووید-۱۹ مقابله کنند، جهان ممکن است طی ۱۰ سال آینده با ۷.۷ میلیون مرگ ناشی از ایدز مواجه شود و اگر اقدامات مورد نیاز برای پایان‌دادن به بیماری ایدز انجام نشود، جهان به صورت وحشتناکی برای همه‌گیری‌های آینده آماده نخواهد بود.

پیشرفت قابل‌توجهی در پیشگیری و درمان HIV در جهان ارائه شده است که در یک دهه پیش در دسترس نبوده است. اکتشافات و نوآوری‌های جدید در تحقیقات، پیشگیری، مراقبت و درمان HIV به کاهش انتقال HIV جدید کمک و تضمین می‌کند که افراد مبتلا به HIV می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند.

علی‌رغم این پیشرفت‌های فوق‌العاده، کار به پایان نرسیده و بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ نتایج سختی به همراه داشته است. اچ‌آی‌وی همچنان یک تهدید برای کشورها و سراسر جهان است و برخی از مناطق بیشتر با این بیماری درگیر هستند و نابرابری‌ها موانع حیاتی هستند که باید تلاش‌های خود را بر روی آنها متمرکز کنیم.

در چهار دهه، پیشرفت‌ها در علم، حقوق بشر و سرمایه‌گذاری در سلامت‌ عمومی موفقیت چشمگیری در برابر ایدز و برخی مکان‌ها و جمعیت‌ها به ارمغان آورده است. این پیشرفت نشان داده است که وقتی کشورها و جوامع با هم در برابر یک سرایت مرگبار همکاری کنند، چه نتایجی به دنبال خواهد داشت.

نابرابری‌ها در همه‌گیری

جهان طی همه‌گیری بیماری کووید- ۱۹ نابرابری‌های بسیاری را تجربه کرده است ازجمله اینکه چه کسانی به این بیماری مبتلا می‌شوند، چه افرادی به آزمایش، واکسن و مراقبت‌های پزشکی دسترسی بیشتری دارند، چه افرادی نمی‌توانند دورکاری کنند و یا چه افرادی شغل خود را به خاطر تاثیرات بیماری همه‌گیر از دست داده‌اند و مشکلات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا که همچنان ادامه دارد.

هر هفته حدود ۴۵۰۰ زن جوان ۱۵ تا ۲۴ ساله به HIV مبتلا می‌شوند. در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، پنج مورد از هر ۶ عفونت جدید در میان نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله در میان دختران است. زنان جوان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به HIV هستند و تنها ۵۳ درصد از کودکان صفر تا ۱۴ ساله که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند به درمان HIV دسترسی دارند تا جان آنان را نجات دهد.

در واقع مقابله با نابرابری‌های اجتماعی، اقتصادی، نژادی و جنسیتی همان مقابله با HIV از طریق گسترش دسترسی به پیشگیری و درمان برای گروه‌های آسیب‌پذیر است.

هیچکدام از همه‌گیری‌ها آخرین موردی نیست که جهان با آن مواجه خواهد شد اما همبستگی جهانی در جهت از بین‌ بردن نابرابری‌ها، برای اعطای حق‌ انسانی سلامتی هر فرد، چشم‌اندازی بهتر را ارائه خواهد کرد. سازمان بهداشت‌ جهانی در روز جهانی ایدز از رهبران و شهروندان جهانی می‌خواهد تا برای مقابله با نابرابری‌هایی که باعث ایجاد ایدز می‌شود و دسترسی به افرادی که در حال حاضر خدمات ضروری HIV را دریافت نمی‌کنند، گرد هم آیند.

در سال ۲۰۲۰، ۱.۵ میلیون مورد ابتلا جدید و ۶۸۰ هزار مرگ ناشی از بیماری ایدز در سال ۲۰۲۰ ثبت شده است. موضوع بدتر این است که افراد مبتلا به ایدز یا اچ‌آی‌وی درمعرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ هستند و در بخش‌های از جهان با دسترسی محدود به واکسن‌های کووید زندگی می‌کنند. حدود ۷۰ درصد از مبتلایان به HIV درکشورهای جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند اما کمتر از پنج درصد از جمعیت حداقل یک دوز واکسن را دریافت کرده‌اند.

HIV یا همان ویروس نقص ایمنی انسانی، عامل مرگ بسیاری از افراد شده است و حدود ۳۶.۳ میلیون نفر تا سال ۲۰۲۰، توسط این رتروویروس (ویروس پسگرد) جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس گزارش سازمان ملل‌ متحد، ابتلا به عفونت‌های جدید HIV از زمان اوج (در سال ۱۹۹۷)۵۲ درصد کاهش و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری از سال ۲۰۱۰ تا کنون ۵۳ درصد در میان زنان و ۴۱ درصد در میان مردان و پسران کاهش یافته است. در همین حال، خطر ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ در افراد مبتلا به HIV واکسینه‌نشده افزایش یافته است.

با ادامه گسترش بیماری همه‌گیر در سراسر جهان مناطق بسیاری که با خطر بیماری سارس-کو-۲ (SARS-CoV-۲)  مواجه هستند با موانع و مشکلات برای حفظ و مراقبت از HIV در استانداردهای بالا روبرو شدند و متاسفانه این مورد در کشورهایی با سیستم بهداشتی ضعیف بدتر است.

همه‌گیری HIV در مقابل بیماری کووید- ۱۹

در حالی که شباهت‌های زیادی بین همه‌گیری HIV و همه‌گیری فعلی ناشی از عفونت سارس-کوو-۲ وجود دارد اما تفاوت‌های قابل‌توجهی در علائم، نحوه انتقال و سیر بیماری دارند.

در روزهای اولیه هر دو بیماری همه‌گیر، اکثر دولت‌های جهان در کنار شوک بیماری گاهی آن را انکار می‌کردند و یا کم‌ اهمیت و مورد غفلت قرار می‌دادند. هر دو بیماری همه‌گیر ترس زیادی  در مردم ایجاد و زندگی روزمره را مختل کرد و منجر به مرگ بسیاری از افراد شد.

از آغاز همه‌گیری HIV، تقریبا ۸۰ میلیون مورد عفونت HIV وجود داشته است که از این تعداد، نزدیک به ۳۷ میلیون نفر بر اثر بیماری‌های مرتبط با ایدز جان خود را از دست داده‌اند و بیش از ۹۵ درصد از افراد مبتلا به بیماری ایدز بدون دستیابی به درمان، جان خود را از دست می‌دهند، در حالی‌که تنها یک تا چهار درصد از افراد مبتلا به بیماری کووید- ۱۹ که درمان دریافت نکنند، جانشان را از دست خواهند داد.

تضعیف پیشرفت‌های ایدز با ۱.۵ میلیون عفونت جدید HIV در سال ۲۰۲۰

در حالی که برخی از کشورها، مانند رواندا (یک کشور در آفریقا)، پیشرفت های قابل‌توجهی در مقابله با ایدز داشته‌اند و نشان می‌دهند که پایان‌دادن به ایدز امکان پذیر است، عفونت‌های جدید HIV در سطح جهانی به اندازه کافی سریع کاهش نمی‌یابند تا همه‌گیری را متوقف کنند.  سال ۲۰۲۰ شاهد ۱.۵ میلیون عفونت HIV جدید در سراسر جهان بودیم که این موارد در برخی کشورها افزایش یافت.

عفونت‌ها به‌طور مشخص از خطوط نابرابری پیروی می‌کنند، به طوری که از هر هفت مورد عفونت HIV جدید در میان نوجوانان در جنوب صحرای آفریقا، ۶ مورد در دختران نوجوان است. در سال اول همه‌گیری، سرعت آزمایش اچ‌آی‌وی تقریبا به طور یکسان کاهش یافت و  افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی، کمتر به دنبال درمان هستند.

کشورهای عضو سازمان ملل‌متحد تنها ۶ماه قبل از روز جهانی ایدز امسال، با رویکرد جدیدی برای رفع نابرابری‌ها، رفع شکاف در دسترسی به خدمات HIV تا سال ۲۰۲۵ و رسیدن به هدف جهانی پایان‌ دادن به ایدز تا سال ۲۰۳۰موافقت کردند اما اقدامات توافق‌شده با سرعت و مقیاس لازم انجام نمی‌شود. اچ‌آی‌وی اکنون قابل کنترل‌تر است اما تا زمانی که با بیماری کووید-۱۹  مخلوط نشده باشد و تنها در صورتی می‌توانیم در مبارزه با ایدز و سایر بیماری‌های همه‌گیر پیروز شویم که سلامت و حقوق بشر را در مرکز قرار دهیم و باید به نابرابری‌هایی که باعث همه‌گیری می‌شود پایان دهیم.

منابع

unaids.org

paho.org

hiv.gov

who.int

reliefweb.int

unfpa.org

concordmonitor.com

straight.com

medicalnewstoday.com

healthpolicy-watch.news

frontiersin.org