کاهش شدید سطح آب دریای خزر

به نقل از پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، «سیده معصومه بنی‌هاشمی» اظهار داشت: درحالی‌که تحت شرایط تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی کره زمین، مناطق ساحلی دریاها و اقیانوس‌ها در معرض اثرات افزایش سطح آب و پیشروی قرار دارند، در رویه‌ای معکوس، دریاها و بدنه‌های آبی طبیعی داخلی با کاهش سطح و حجم آب و تهدیدهایی همچون پسروی‌های فزاینده روبرو هستند که دریای خزر یکی از این بدنه‌های آبی مهم کشور است.

وی ادامه داد: این دریا با روند کاهش سطح آب در ۲۵ سال گذشته تاکنون همراه بوده است. این پهنه آبی در حال حاضر به جهت افزایش دمای منطقه در مقایسه با میانگین بلندمدت و تأثیر آن بر افزایش میزان تبخیر از سطح دریا و کاهش میزان بارش و حجم آبدهی رودخانه‌های اصلی، با تشدید روند افت سطح آب روبروشده است.

مدیر مرکز ملی مطالعات و تغییرات دریای خزر افزود: تغییرات بیش از ۲۰ سانتی‌متری سالانه در دوره اخیر به دلیل تبعات کاهش بارش و افزایش دما، هشداری برای زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های بهره‌برداری در مناطق ساحلی این دریا به‌حساب می‌آید. این شرایط از آن‌ جهت برای پنج کشور ساحلی این دریا اهمیت می‌یابد که محققان بر مبنای سناریوهای تغییر اقلیم، افزایش دما و کاهش بیشتر سطح آب خزر را تا پایان این قرن پیش‌بینی کرده‌اند.

بنی هاشمی ادامه داد: همچنین رفتار سنجی مؤلفه‌های اقلیمی در ایستگاه‌های خزر جنوبی در ایران، رویکرد افزایش دما در ایستگاه‌های ساحلی در مقایسه با دهه‌های گذشته به جهت افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای و تغییر اقلیم منطقه را بر این شرایط مؤثر دانسته است. در این دورنما، ضرورت بررسی ابعاد، تبعات و دامنه تأثیر تغییر اقلیم در حوضه آبریز خزر و اثر آن بر منابع آبی این دریا بیش‌ از پیش اهمیت می‌یابد.

وی ادامه داد: این مساله ایجاب می‌کندتا ضمن آگاهی از شرایط فعلی و لحاظ سناریوهای آتی تغییرات سطح آب این دریا، برنامه‌ریزی و تدابیر لازم جهت مدیریت شرایط محتمل آینده صورت پذیرد؛ بنابراین، با توجه به اهمیت این دریا در حیات اقتصادی و اجتماعی منطقه شمال کشور، توسعه زیرساخت‌های پایش منابع آب دریای خزر و حمایت از پژوهش‌های کاربردی آب در این منطقه ضروری است.

این مقام مسوول افزود: هم‌اکنون مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر موسسه تحقیقات آب وابسته به وزارت نیرو این وظیفه را با بررسی و مطالعه اثر تغییر اقلیم در منطقه خزر بر تغییرات سطح آب این دریا و مناطق ساحلی با مدل‌سازی دقیق و در نظر گرفتن شرایط محلی و لحاظ سهم دقیق عوامل مؤثر در بیلان آبی و ارزیابی عدم ‌قطعیت‌ها در ارائه پیش‌بینی‌ها انجام می‌دهد.  

بنی هاشمی گفت: ضرورت این اقدام‌ها باید از سوی دولت و مجلس و دستگاه‌های ذی‌ربط مورد حمایت و تأکید قرار گیرد.

سطح تراز آب دریای خزر در سال آبی۹۸-۹۷ حدود ۱۵ سانتیمتر کاهش یافت. همچنین سطح آب دریای خزر در ادامه روند کاهشی خود، تا پایان خردادماه سال آبی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ درمقایسه با دوره گذشته، ۱۱ سانتیمتر افت کرد.