رشد جهانی تدریس خصوصی | خریدهای هوشمند

سینا کاربین یک مادر فنلاندی است که در وین زندگی می­کند. او هیچ­گاه تصور نمی­کرد که روزی مجبور شود برای تحصیل فرزندانش به معلم خصوصی پول بدهد. اما مدارس اتریش در اوایل 2020 به خاطر کووید 19 تعطیل شدند.

خانم کاربین و شوهرش نمی­توانستند همزمان با کار کردن به پسر هفت­ساله­شان در تحصیل از راه دور کمک کنند.  آنها پسرشان را در سامانه تدریس خصوصی بنگاه نوپای اتریشی Go Student ثبت نام کردند. آنها فکر می­کردند این کار فقط چندماه طول بکشد اما اکنون یک سال و نیم است که پسرشان به مدرسه بازگشته اما باز هم هفته­ای یک جلسه را با معلم خصوصی می­گذارند. او به مادرش می­گوید که علاقه دارد این کار را انجام دهد.

با آغاز سال تحصیلی جدید در بسیاری کشورها، آسیب­های ناشی از چندماه تعطیلی مدارس آشکارتر می­شوند. طبق گزارش بنگاه مشاورتی مک کینزی، دانش­آموزان ابتدایی آمریکا به طور میانگین در درس ریاضی پنج و در خواندن چهار ماه از آنچه باید باشد عقب­ترند.

قطعاً این آسیب در کشورهایی مانند هند و مکزیک که دوره طولانی­تری از تعطیلی مدارس را تجربه کرده­اند شدیدتر خواهد بود. حتی در دوران قبل از همه گیری بسیاری از والدین در سراسر جهان تمایل داشتند برای جلسات اضافی تدریس پول بپردازند با این امید که سطح تحصیلی فرزندشان بالاتر برود. بحران همه­گیری این رویه را تقویت خواهد کرد.

صنعت تدریس پس از مدرسه که گاهی اوقات به آن «تحصیل در سایه» گفته می­شود دوره­های فشرده آموزشی در مدرسه، تدریس خصوصی انفرادی و دوره­های آنلاین را دربرمی­گیرد. ارائه­دهندگان این خدمات مجموعه­ای از معلمان خصوصی تا بنگاه­های چندملیتی را دربرمی­گیرد. بزرگ­ترین حوزه این کسب­و­کار در آسیای شرقی است. حدود 80 درصد از کودکان مدارس ابتدایی کره جنوبی تدریس اضافی دریافت می­کنند و 90 درصد از کودکان ژاپنی در نقطه­ای از دوران تحصیل از خدمات تدریس خصوصی استفاده می­کنند.

در مصر حدود یک­سوم  از دانش­آموزان ابتدایی به تدریس اضافی نیاز پیدا می­کنند و این میزان در اواخر دوره دبیرستان به چهارپنجم می­رسد.

صنعت تدریس خصوصی در دوران قبل از همه­گیری در کشورهای فقیر و ثروتمند در حال گسترش بود. در انگلستان و ولز درصد دانش­آموزان 11 تا 16 ساله­ای که می­گویند از خدمات تدریس خصوصی استفاده کرده­اند از 18 درصد در سال 2005 به 27 درصد در سال 2019 افزایش یافت (در لندن این رقم 41 درصد بود) در آلمان درصد فارغ­التحصیلان مدارس که در دوره تحصیل از تدریس خصوصی بهره برده اند از 27 درصد در اوایل دهه 2000 به بیش از 40 در سال 2013 رسید. در آفریقای جنوبی 29 درصد از کودکان 11 و 12 ساله در سال 2013 از تدریس خصوصی استفاده می­کردند. در حالی که شش سال قبل­تر این درصد فقط چهار بود. سورن کریستن­سون  از دانشگاه آروس می­گوید تدریس خصوصی در اسکاندیناوی تقریباً جایی نداشت اما اکنون این صنعت کوچه روبه­رشد گذاشته است.

چندین دلیل برای این تحولات وجود دارد. مارک برای (Bray) از صاحب­نظران صنعت تحصیل در سایه در دانشگاه هنگ­کنگ می­گوید که اکنون بیش از هر زمان دیگر دانش­آموزان بیشتری به مدرسه می­روند. بین سال­های 2000 و 2018 کودکانی که اصلاً به مدرسه نمی­رفتند به میزان یک سوم کاهش یافت. این بدان معناست که رقابت برای شاگرد اولی در کلاس­ها شدیدتر می­­شود. والدین در کشورهای فقیر نگران آن­اند که با رشد جمعیت دانش­آموزی کیفیت آموزش کمتر شود. آنها پرداخت پول برای خدمات معلمان برتر را راهی برای جبران این آسیب می­دانند.

اکنون دانش­آموزان بیشتری در 12 سال مدرسه با یکدیگر رقابت می­کنند. حتی رقابت­های ورزشی در دانشگاه­های برتر نیز شدت گرفته­اند. حذف مشاغل سطوح پایین که فقط با هدف امرار معاش بودند باعث شد والدین مصمم شوند کاری کنند فرزندانشان از همان ابتدا تحصیل خوبی دریافت کنند.

تغییرات جمعیتی زیربنای این تحولات است. از دهه 1950 تاکنون نرخ باروری  در جهان نصف شده است. کچک­تر شدن خانواده­ها به والدین امکان می­دهد هزینه بیشتری برای تحصیل هر فرزند بپردازند. در اکثر خانواده­ها پدر و مادر هر دو کار می­کنند. این امر در آمریکا در مورد نیمی از خانواده ها مصداق دارد در حالی که در 1970 کمتر از یک­سوم خانواده­ها چنین وضعیتی داشتند.

این والدین زمانی برای کمک به تکالیف فرزندان ندارند و به خدمات مراقبت از کودک نیاز بیشتری پیدا می­کنند. خدمات آموزش پس از مدرسه جذابیت بیشتری نسبت به گذشته دارند.

همه­گیری در ابتدا رشد سریع این صنعت را متوقف ساخت. دولت­ها آموزشگاه­ها را همزمان با مدارس رسمی تعطیل کردند. مالک یک آموزشگاه بزرگ در نایروبی پایتخت کنیا می­گوید کسب و کار هنوز به سطوح دوران قبل از همه­گیری بازنگشته است بخشی به آن دلیل که بحران باعث شد بسیاری از مشتریان آموزشگاه در مخارج خود صرفه­جویی کنند. فلیکس اسوالد از بنگاه Go Student می­گوید در آغاز همه­گیری خانوارها آنقدر تحت تاثیر قرار گرفته بودند که به دنبال کلاس­های فوق­العاده نبودند.

در برخی کشورها امتحانات بزرگ لغو شدند. دانشگاه­های آمریکا به داوطلبان اجازه دادند از امتحانات استاندارد صرف­نظر کنند. طبیعتاً حذف امتحانات برای آموزشگاه­هایی که کودکان را برای درخشش در آنها آماده می­کردند خبر خوبی نبود.

اما با بازگشت مدارس به شرایط تقریباً عادی تمایل والدین به تدریس خصوصی افزایش می­یابد. کسانی که در گذشته نگران آینده فرزندانشان بودند این بار بیشتر نگران شدند. سانجیتا هالدر که در منازل دهلی کارگری می­کند می­گوید نسبت به دوران قبل از همه­گیری سه برابر بیشتر پول تدریس خصوصی پسر 14 ساله­اش را می­دهد؛ با وجود اینکه درآمد خانواده نصف شده است او می­گوید اگر این کار انجام نمی­شد پسرش هیچ چیز یاد نمی­گرفت چراکه سال گذشته مدارس تعطیل بودند. اریکا آپ­شور از بنگاه آمریکایی ماتانازیوم (Mathanasium) که هزار آموزشگاه در ده­ها کشور دارد می­گوید در اوج بحران تعداد ثبت­نام­های جدید به شدت کاهش یافت اما تابستان امسال از سطح میانگین فراتر رفت. به نظر او تعداد ثبت نام در پاییز امسال به بالاترین میزان می­رسد.

یک آموزشگاه خصوصی در ترویچ در شرق انگلستان دوره­هایی را ارائه می­دهد که کومون (Kumon) بنگاه آموزشی ژاپنی طراحی کرده است. کودکان بر روی صندلی­های پلاستیکی می­نشینند و در دفترچه­های کوچک می­نویسند. کلمنت تالا که کارمند یک بنگاه خیریه است می­گوید، تعطیلی پیش­دبستانی باعث شد او پسر چهارساله­اش را هفته­ای یک­بار پیش معلمان خصوصی کومون ببرد (در شش روز دیگر هفته به او تکلیف داده می­شد). جومی اردونیو که پرستار آسایشگاه است با کمال میل ماهیانه 200 پوند برای دوره­های ریاضی و انگلیسی دختران پنج و هفت ساله­اش می­پردازدو وقتی کووید 19 مدارس انگلستان را تعطیل کرد در برخی روزها برگه­های تکالیف کومون تنها چیزی بود که به دست دختران می­رسید.

همزمان، از دست رفتن مشاغل و تغییر سبک زندگی در نتیجه همه­گیری باعث شد افراد بیشتری وسوسه شوند تا معلم خصوصی باشند. آقای اسوالد می­گوید در دوران قرنطینه تعداد افراد متقاضی شغل تدریس خصوصی از طریق سکوهای آنها چندبرابر شد. در زمان تعطیلی مدارس، معلمان در بسیاری از کشورهای فقیر به تدریس خصوصی روی آوردند. آموزش آنلاین و از راه دور در این کشورها وجود نداشت و مقررات فاصله­گذاری اجتماعی به خوبی رعایت نمی­شدند. حتی اگر این معلمان به سرکار قبلی خود بازگردند بازهم جنبه پردرآمدتر شغل خود را حفظ خواهند کرد.

در کشورهای فقیر بسیاری از کودکان به مدارس خصوصی ارزان قیمت می­روند اما در طول قرنطینه برخی از این مدارس ورشکسته شدند. در هند حدود نیمی از کودکان به موسسات آموزشی خصوصی می­روند. پیمایش اخیر نشان داد که از زمان شروع همه­گیری احتمالاً بیش از یک چهارم آنها به مدارس دولتی بازگشته­اند.

راهدعلی مدیر یک مدرسه خصوصی در کراچی پاکستان می­گوید تعداد ثبت­نامی­های مدرسه او تا دو سوم کمتر شده است. معلمانی که در نتیجه این تحولات شغل خود را از دست می­دهند برای امرار معاش به تدریس خصوصی روی می­آورند.

در کشورهایی مانند انگلستان و استرالیا، دولت از دست اندرکاران تدریس خصوصی می­خواهد تا در طرح­های جبران عقب­افتادگی مشارکت کنند. این هزینه­کرد عمومی هرچند موقتی است به توسعه این صنعت کمک می­کند. همچنین، همه­گیری باعث شد این صنعت در محصولات آنلاین سرمایه­گذاری کند تا والدین و دانش­آموزان ساده­تر از خدمات آنها استفاده کنند. رشد انواع خدمات آموزشی آنلاین هزینه تدریس خصوصی را کاهش می­دهد و آن را در سطح گسترده­تری قابل دسترسی می­سازد.

● کسب و کار هوشمندانه

رونق کسب­و­کار تدریس خصوصی می­تواند بخشی از آسیب­های ناشی از همه­گیری را جبران کند. مطالعه­ای اخیر در انگلستان نشان داد قبل از همه­گیری کودکانی که از دوره فوق برنامه ریاضی کومون استفاده می­کردند حدود هفت ماه از همتایان 11 ساله خود یا پیش زمینه مشابه جلوتر بودند. پژوهش­های دیگر نشان می­دهند کودکان فقیری که در کلاس­های باکیفیت آمادگی برای امتحانات شرکت می­کنند از دانش­آموزان ثروتمند جلو می­افتند. این بدان معناست که کلاس­های فوق­برنامه می­توانند ابزاری برای پر کردن شکاف یادگیری بین دانش­آموزان فقیر و ثروتمند باشند. شکافی که به خاطر کووید 19 تشدید شده است.

تدریس خصوصی در عمل می­تواند اثرات مخربی داشته باشد. در بسیاری کشورها به ویژه کشورهای فقیر این معلمان مدارس دولتی هستند که خدمات تدریس خصوصی ارائه می­دهند. برخی از آنها انرژی بیشتری را نسبت به وظایف عادی خود به این امر اختصاص می­دهند. معلمان ناشایست مطالب درسی مهم را در زمان عادی کلاس بیان نمی­کنند و به این ترتیب دانش­آموزان را وادار می­سازند تا در کلاس­های فوق­برنامه ثبت نام کنند یا به طور تلویحی می­گویند دانش­آموزانی که پول ندهند نمرات پایین تری خواهند گرفت. فرصت­های تدریس خصوصی باعث می­شود نتوان معلمان را به تدریس در روستاهای دورافتاده تشویق کرد چرا که خانواده­های آن مناطق پولی برای پرداخت این تدریس اضافی ندارند.

تدریس برتر اغلب نابرابری را افزایش می­دهد. طبق گزارش موسسه خیریه Sutton Trust در انگلستان و ولز 34 درصد از والدین ثروتمند در مقایسه با 20 درصد از والدین کم­برخوردار برای تدریس خصوصی پول داده­اند (مبنای محاسبه ثروت سوالاتی درباره مالکیت خودرو، کامپیوتر، رفتن به تعطیلات و تعداد حمام در منزل بود). در سرتاسر جهان خانواده­های کم­برخوردارتر به سراغ موسسات خصوصی ضعیف­تر می­روند. تدریس ضعیف ممکن است دانش­آموز را خسته، مضطرب یا از خودراضی کند. مطالعه­ای در هند نشان داد کودکانی که تدریس خصوصی دریافت می­کنند با احتمال بیشتری از حضور در کلاس­های مدرسه طفره می­روند، و نمرات آنها به همان اندازه یا حتی پایین­تر از نمرات همتایانشان است.

بزرگ­ترین مشکلات زمانی بروز می­کنند که آموزش کمکی آنقدر گسترده شود که یک هنجار تلقی شود. وی­ژانگ از دانشگاه شرق چین در شانگهای می­گوید برخی معلمان به جای پشتیبانی و کمک به دانش­آموزان ضعیف به آنها توصیه می کنند که معلم خصوصی بگیرند. به گفته او برخی مدارس برتر دانش­آموزان ملزم می­سازند تا بخشی از مطالب درسی را قبل از شروع سال تحصیلی بیاموزند. بسیاری از والدین مجبور می­شوند به معلمان خصوصی روی آورند. این امر باعث می­شود مدارس از آنچه واقعاً هستند کارآمدتر جلوه کنند. مدارس زیر فشار والدینی قرار می­گیرند که فرزندانشان به کلاس­های اضافی می­روند و مجبور می­شوند سریع­تر پیش بروند. در این حالت هم کلاس­هایی که توان مالی برای معلم خصوصی ندارند به دردسر می­افتند.

دست­اندرکاران آموزش فوق برنامه با سرعت بیشتری نسبت به مدارس دولتی برنامه­های جدید، روش­های تدریس یا فناوری­های نوآورانه را جذب می­کنند. تجربیات آنها باعث می­شوند نوآوری­های سودمند سریع­تر به نظام­های آموزش رسمی وارد شوند. اما همزمان آنها در برابر اصلاحاتی از جمله بهبود امتحانات مقاومت می­کنند. موسسات نگران­اند که انجام اصلاحات تقاضا برای خدماتشان را کاهش دهد. اگر چنین موسساتی بسیار بزرگ باشند می­توانند بر سیاست­هایی فراتر از آموزش تاثیر گذارند. مقامات حزب کمونیست چین به این نتیجه رسیده­اند که هزینه بالای تحصیل در سایه یکی از دلایل علاقه­مندی والدین به داشتن فرزند کمتر است در حالی که دولت خانواده­ها را به فرزندآوری تشویق می­کند.

دولت چین در ماه جولای تدریس خصوصی در اواخر هفته و تعطیلات را ممنوع ساخت و جلوی سودآوری موسسات را گرفت اما از آنجا که تقاضا بالاست در دیگر کشورها سیاستگذاران تلاش می­کنند دسترسی به تدریس اضافی برای خانواده­ها آسان­تر شود و جلوی آن را نمی­گیرند. دولت­های ژاپن و کره جنوبی تلاش می­کنند جایگزین­های عمومی را برای موسسات آموزشی خصوصی پیدا کنند آنها همچنین سامانه کوپن تحصیلی را به راه انداخته اند تا دانش­آموزان فقیر هم بتوانند از این خدمات بهره­مند شوند. آقای کریستین سون از دانشگاه آروس می­گوید «وقتی تحصیل در سایه جای خود را باز کند و تثبیت شود دولت­ها نمی­توانند به سادگی آن را حذف کنند. ما باید ببینیم چگونه می­توانیم جنبه­های مثبت آن را تقویت کنیم و جنبه­های بد را به حاشیه برانیم».