یک واکسن جدید، اچ‌آی‌وی را در میمون‌ها کشت

جهان در حال تلاشی شتابناک برای یافتن درمان بیماری ایدز است.

"ویروس نقص ایمنی انسانی"((Human immunodeficiency virus) یا اچ‌آی‌وی (HIV) نوعی ویروس آهسته‌گستر (ویروس پسگرد با سرعت تکثیر پایین) و عامل بیماری ایدز است. این ویروس به یاخته‌های حیاتی دستگاه ایمنی بدن از جمله لنفوسیت تی کمک‌کننده (CD4+ T)، درشت‌خوارها و یاخته‌های دندانه‌ای حمله می‌کند.

اچ‌آی‌وی ویروسی است که با مختل کردن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از یاخته‌های مسئول هماهنگی ایمنی، منجر به نقص دستگاه ایمنی بدن انسان می‌شود که به آن ایدز می‌گویند. از زمان ورود HIV به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا 10 سال یا بیشتر به درازا بکشد. در این مدت اگرچه فرد به ظاهر تندرست به نظر می‌رسد، ولی ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.

این ویروس عمدتاً از طریق آمیزش جنسی محافظت نشده (حتی دهانی)، انتقال خون آلوده و سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل می‌شود. بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال این ویروس نیستند.

پیشگیری از این بیماری، عمدتاً از طریق آمیزش جنسی امن و برنامه تعویض سرنگ توصیه می‌شود. هنوز هیچ گونه درمان یا واکسنی برای آن وجود ندارد، اگر چه درمان‌های ضدویروسی می‌تواند باعث کاهش دوره بیماری و امید به زندگی نزدیک به زندگی طبیعی گردد. با وجود این که درمان ضدویروسی خطر مرگ و عوارض ناشی از این بیماری را کاهش می‌دهد، اما این داروها گران‌قیمت هستند و ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.

تحقیقات ژنتیکی نشان می‌دهد که اچ‌آی‌وی در اصل متعلق به غرب آفریقا و در اوایل قرن بیستم بوده ‌است.

اکنون گروهی از محققان ژاپنی، واکسن جدیدی ساخته‌اند که توانسته نوعی از ویروس نقص ایمنی انسانی (اچ‌آی‌وی) را در میمون‌های ماکاک از بین ببرد و این امید را در بین بیش از 37.7 میلیون نفر از مبتلایان به ایدز برای پایان دادن به همه گیری این بیماری افزایش داده است.

محققان می‌گویند آزمایش‌های انسانی این واکسن جدید می‌تواند در عرض تنها پنج سال تمام شود و تزریق آن روی عموم مردم آغاز شود.

خوشبختانه در حال حاضر تا زمانی که بیمار مبتلا به ایدز به درمان دارویی ضد ویروسی ادامه دهد، ایدز دیگر یک بیماری کشنده برای او نیست. با این حال، داروهای فعلی، این ویروس را از بین نمی‌برند. در عوض، افراد مبتلا به ایدز از ترکیبی از داروهای اچ‌آی‌وی برای کاهش میزان ویروس در بدن خود استفاده می‌کنند که این کار می‌تواند میزان ویروس را در بدن به سطوح غیرقابل شناسایی کاهش دهد.

در حالی که کاهش مقدار ویروس در بدن به سطوح غیرقابل شناسایی به این معنی است که ویروس دیگر قابل انتقال نیست، موثرترین داروهای ضد ویروسی هنوز قادر به از بین بردن کامل این ویروس نیستند و استفاده طولانی مدت از چنین درمان‌هایی نه تنها پرهزینه است، بلکه ممکن است منجر به عوارض جانبی و ایجاد یک ویروس مقاوم به دارو شود.

با این حال، این رویه ممکن است شروع به تغییر کند. دانشمندان با استفاده از یک باکتری خاص که پاسخ ایمنی را تقویت می‌کند یک واکسن جدید ساخته‌اند و سپس آن را با یک ویروس عامل ایدز که ضعیف شده بود همگام کردند.

بر اساس این مطالعه که در مجله National Library of Medicine منتشر شده است، 7 میمون ماکاک پس از تزریق این واکسن به ویروس اچ‌آی‌وی آلوده شدند، اما آزمایش‌ها قادر به شناسایی این ویروس در بدن آنها نبودند. حتی پس از تزریق یک ویروس قوی‌تر که می‌توانست کشنده باشد، ویروس در 6 میمون از 7 میمون، بدون هیچ اثری ناپدید شد.

بنابراین محققان ژاپنی اکنون در حال تلاش برای ساخت یک واکسن قابل استفاده در انسان با استفاده از ویروس اچ‌آی‌وی گرفته شده از بیماران تحت درمان دارویی هستند.

البته این تنها تلاش قابل توجه برای ایجاد واکسن ایدز نیست. شرکت آمریکایی مشهور "مدرنا"(Moderna) اخیراً آزمایش‌های انسانی را برای واکسن اچ‌آی‌وی مبتنی بر mRNA خود آغاز کرده است که از همان فناوری واکسن کووید-19 این شرکت استفاده می‌کند. این کارآزمایی‌ها شامل 56 بزرگسال بین 18 تا 50 سال است که اچ‌آی‌وی ندارند و از لحاظ ایمنی، پاسخ‌های ایمنی و آنتی‌بادی‌ها آزمایش می‌شوند.

این در حالی است که برخی می‌گویند فناوری mRNA ممکن است به خوبی برای اچ‌آی‌وی کار نکند، زیرا این ویروس بسیار سریعتر از کووید-19 جهش می‌کند و از دست سیستم ایمنی بدن فرار می‌کند. در هر صورت زمان نشان خواهد داد که آیا این روش موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر.