بررسی وضعیت یارانه انرژی جهان | ایران در اکثر حوزه‌ها صدرنشین است

براوردها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، برای جلوگیری از تغییرات شدید آب و هوایی، کشورهای جهان باید سرمایه گذاری گسترده‌ای را در حوزه انرژی پاک انجام دهند، در چنین بستری کاهش پرداخت یارانه انرژی به سوخت‌های فسیلی یکی دیگر از برنامه‌هایی است که باید از سوی دولت در دستور کار قرار گیرد.

اعضای گروه هفت اعلام کرده‌اند تا سال ۲۰۲۵ یارانه سوخت‌های فسیلی ناکارآمد را حذف می‌کنند و از دیگر کشورها نیز خواسته‌اند که به این روند بپیوندند.

آمارها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰، با کاهش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی و کاهش قیمت جهانی آن، میزان یارانه جهانی برای این سوخت‌ها به پایین‌ترین حد خود رسیده است. با پرداخت ۱۸۰ میلیارد دلار یارانه در این سال، افتی ۴۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ به ثبت رسیده است.

در سال ۲۰۲۰، سهم انواع حامل‌های انرژی از یارانه سوخت فسیلی ۵۴ درصد برای نفت، ۲۳.۷ درصد برای برق، ۱۶.۸ درصد برای گاز و ۵.۳ درصد برای زغال سنگ بوده است. هر چند یارانه پرداختی به نفت در دو سال گذشته کاهشی بوده اما در تمام ۱۰ سال اخیر بیشترین سهم از یارانه انرژی به نفت اختصاص داشته است.

ایران که در سال‌های گذشته بارها در فهرست یارانه‌های پرداختی به سوخت در رتبه‌های نخست بوده، در این بررسی نیز در بسیاری از حوزه‌ها صدرنشین است.

سرانه کل یارانه‌های سوخت فسیلی در سال ۲۰۲۰ در ایران به ۳۵۳ دلار رسیده که فراورده‌های نفتی با ۴۲ درصد اصلی‌ترین سهم را در اختیار دارند و یارانه گاز نیز ۴۱ درصد بوده است. سرانه یارانه مصرف برق ایران نیز ۱۷ درصد از کل یارانه‌های پرداختی بوده است.

یارانه فراورده‌های نفتی در سال ۲۰۱۹ در ایران ۶۲۸ دلار بوده که در سال ۲۰۲۰ با افتی ۷۶ درصدی مواجه شده است که اصلی‌ترین دلیل آن افزایش قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ است.

میزان سهم یارانه انرژی از تولید ناخالص داخلی ایران حدودا ۳.۸ درصد بوده که از کشورهای عربی منطقه مانند قطر، امارات متحده عربی و کویت نیز بیشتر است.

در میان ۲۵ کشور با بالاترین میزان یارانه پرداختی به سوخت‌های فسیلی، ایران با رقم ۲۹.۷ میلیارد دلار رتبه نخست را دارد و دو کشور پر جمعیت چین و هند در رده‌های بعدی قرار دارند. سهم کل یارانه انرژی از تولید ناخالص چین ۰.۲ و هند ۰.۹ درصد بوده است.

بالاترین یارانه پرداختی مصرف گاز طبیعی نیز در جهان به ایران تعلق دارد، هرچند بیشترین یارانه برای فراورده‌های نفتی را چین پرداخت می‌کند. یارانه پرداختی مصرف برق ایران نیز با اختلاف زیاد بیشتر از سایر کشورهای جهان است.