احیای توافق هسته‌ای در وین | برجام | مذاکرات وین
چرا ایران اشتیاق زیادی برای بازگشت» به توافق هسته‌ای ندارد؟
حسین عبداللهیان، وزیر خارجه ایران در تازه‌ترین اظهارات خود تصریح کرد در صورتی که مساله صِرف بازگشت باشد، کشورش اشتیاق زیادی برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ندارد. اما دلایل این بی میلی ایران به صرفاً «بازگشت» به توافق هسته‌ای چیست؟ این مساله به چه معناست؟
ای الیوم در مطلبی به قلم کمال خلف نوشت: حسین عبداللهیان، وزیر خارجه ایران در تازه‌ترین اظهارات خود تصریح کرد در صورتی که مساله صِرف بازگشت باشد، کشورش اشتیاق زیادی برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ندارد. اما دلایل این بی میلی ایران به صرفاً «بازگشت» به توافق هسته‌ای چیست؟ این مساله به چه معناست؟
همانطور که می‌دانیم، ایران در دوره قبل برای کاهش تحریم‌ها تلاش زیادی کرد و پس از روی کار امدن بایدن هم دانستند که دولت جدید شکست استراتژی فشار حداکثری ترامپ را درک کرده و آن را شکست خورده می‌داند، پس ممکن نیست به آن باز گردد. به این ترتیب، ایرانی‌ها با اطمینان می‌دانند که دولت بایدن گزینه‌های محدودی دارد. از سوی دیگر با توجه به اینکه ایالات متحده به تنهایی از توافق هسته‌ای خارج شده و این بار قصد بازگشت را دارد، طبق ارزیابی‌های ایران، واشنگتن باید بهایی را بپردازد.
ایرانی‌ها می‌دانند آنچه باعث حساسیت بیشتر دولت آمریکا شده، توافق امضا شده بین تهران و چین و به موازات آن، برنامه‌های هسته‌ای ایران است، هر چند که واشنگتن به صورت علنی این دغدغه‌های خود را اعلام نمیکند. از این رو، مسئولان ایرانی به این مساله بعنوان اوراق مهمی برای بالا بردن سقف خواسته‌های خود حتی فراتر از توافق سال ۲۰۱۵ نگاه می‌کنند.
همانطور که ایران با ارزیابی‌های سال‌های گذشته خود دریافته است که کاهش تحریم‌ها براساس برجام، طی چهار سال قبل دستاورد اقتصادی مهمی برای این کشور نداشته و سرمایه‌های مورد انتظار را به سمت آن جلب نکرده است، از این رو، بازگشت به توافق به شکل سابق آن و بدون ضمانت‌های لازم در مورد نقض نشدن دوباره توافق توسط آمریکا، نفعی برای ایران ندارد، به همین دلیل است که این کشور خواستار ازاد شدن فوری ۱۰ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده خود قبل از شروع مذاکرات برای نشان دادن حسن نیت آمریکا و اطمینان یافتن ایران از جدیت دولت بایدن برای تغییر موضع عداوت آمیز نسبت به تهران است.
در این میان، به نظر می‌رسد تهران از سناریوی پناه بردن دولت آمریکا به یکی کردن تلاش‌ها با اروپایی‌ها برای وانمود کردن مخالفت ایران با اراده تمام این دولت‌ها برای شروع مذاکرات، اجتناب می‌کند و نمی‌خواهد واشنگتن با تحریک اروپایی‌ها برای تلاش مشترک علیه ایران، پرونده را به شورای امنیت بکشاند.
به همین دلیل، تهران از واشنگتن سبقت گرفته و دیدار‌های دو جانبه‌ای را با تروئیکای اروپایی، فرانسه، انگلیس و فرانسه در بروکسل انجام داد. علاوه بر این، تهران اهتمام زیادی به موضع روسیه و انتقادات مسکو از مواضع ایران دارد، انتقاداتی که از زبان میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین، اعلام شد و وی گفت: باید مشخص شود منظور وزیر خارجه ایران از واژه «بزودی» برای آغاز مذاکرات، چیست؟ آیا کسی می‌داند «بزودی» عملا به چه معناست؟ انتقاد دوم اولیانوف به این گفته عبداللهیان بود مبنی بر اینکه مذاکرات هسته‌ای هرگز از نقطه کوری که به پایان رسید، آغاز نمی‌شود. اولیانوف در این باره گفت: ضمن احترام به نظرات عبداللهیان، گفتگو‌ها در وین هیچگاه به راه بسته‌ای نرسید.
این اشارات روسیه، اطمینان خاطر لازم را به ایران نداد، به همین دلیل بود که معاون وزیر خارجه این کشور در مسائل سیاسی، علی باقری کنی، به مسکو رفت تا معنای این اشارات منفی مسکو را دریابد.
چه بسا براساس برخی مسائل موجود، احتمالا واشنگتن طی روز‌های آینده پیشنهاد بازگشت سریع به توافق ۲۰۱۵ بدون هیچ تعدیلی در آن را بدهد، تا مذاکرات دیگری پس از اعلام بازگشت انجام شود، که هدف از آن، ایجاد یک توافق کاملتر و کاراتر باشد و این توافق، جایگزین برنامه جامع هسته‌ای شود. حتی ممکن است توافق احتمالی شامل پرونده‌های سیاسی مربوط به منطقه هم باشد. اما مساله در گرو موضع ایران است و اینکه در نهایت این شرایط می‌تواند چه دستاوردی برای تهران داشته باشد؟