فرونشست زمین در اصفهان؛ ۹۵ درصد استان درگیر خشکسالی است

جلسه بررسی راهکارهای جلوگیری از فرونشست زمین در اصفهان به میزبانی اتاق بازرگانی برگزار شد و نمایندگان مجلس، مسؤولان دولتی و کارشناسان با طرح دیدگاه‌های خود در خصوص راهکارهای مقابله با فرونشست نسبت به حل مشکل آب زاینده‌رود در دولت سیزدهم تأکید کردند.

حسینعلی حاجی دلیگانی صبح امروز در نشست بررسی راهکارهای جلوگیری از فرونشست اصفهان، اظهار داشت: به نظر می رسد اولین ضرورت در ارتباط با حل این مسأله، ملی شدن گفتمان این مسأله است، چون طرح بحث در سطح استانی کمکی به حل معضل نمی‌کند؛ پیشنهاد مشخص من این است که اتاق بازرگانی ایران در تهران این جلسه را برگزار کند و که این امر، به تبیین موضوع در سطح ملی کمک می‌کند.

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به بعد دیگر ملی شدن گفتمان فرونشست و خشکسالی در اصفهان افزود: نکته بعدی مهم، کار رسانه‌ای است که به نظر می‌رسد امروزه با توجه به بسترهای الکترونیکی، باید یک تیم رسانه‌ای هدفمند و هوشمند این کار را انجام دهد

وی با اشاره به آگاه‌سازی عموم مردم و بالاخص مسؤولان از معضل آب اصفهان اضافه کرد: باور کنید بعضی از مسؤولان کشور از مسأله آب در استان اصفهان بی‌اطلاع هستند؛ ما در جهت تبیین موضوع در سطح ملی باید کار بیشتری انجام دهیم تا از جبهه گیری‌های نادرستی که ممکن است بوجود بیاید، جلوگیری شود.

حاجی دلیگانی با اشاره به تلاش و پیگیری‌های نمانیدگان مجلس برای حل معضل آب استان ادامه داد: در دوره فعلی، نمایندگان محترم پیگیری‌های زیادی انجام دادند؛ ولی فعلا به جایی نرسیده است و نمایندگان آمادگی همکاری دارند و نسبت به دوره گذشته فضای بهتری هم وجود دارد.

نماینده مردم برخوار، شاهین شهر و میمه در مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، با اشاره به اهمیت دشت اصفهان و برخوار خاطرنشان کرد: یکی از دشت‌های مهم که ۲.۵ میلیون نفر در آن ساکن هستند، دشت اصفهان و برخوار است و باید یک کار مهم برای این نقطه انجام شود؛ چون میزان مخاطره‌آمیزی در این دشت زیاد است و باید فکر کرد که چگونه باید منابع زیرزمینی را در این منطقه حفظ کرد.

وی با تاکید بر کاهش سطح آب‌های زیرزمینی گفت: پایین‌ترین سطح سنگ بستر در حبیب‌آباد است که در ۲۸۰ متری عمق زمین قرار دارد و عمیق‌ترین چاه‌ها نیز باید تا ۲۵۰ متر حفر شود تا بتوان به آب رسید و این یعنی آب دیگر تمام شده است که باید حتما این را مدنظر قرار داد.

حاجی دلیگانی در ارتباط با مصرف زیاد آب و راه‌حل مجلس برای رفع این موضوع نیز خاطرنشان کرد: در طرح تأمین امنیت غذایی که در مجلس به تصویب رسیده و الان در شورای نگهبان است، این موارد دیده شده است که امیدواریم به نتیجه برسد.

کارد به استخوان اصفهان رسیده است

در ادامه این نشست، عباس مقتدایی، با اشاره به مطالبه مردم از دولت برای بحث آب اظهار داشت: در اصفهان موضوع آب و زاینده‌رود همیشه محور مطالبات مردم بوده است و به همین دلیل این مسأله محور صحبت‌ها و دغدغه‌های نمایندگان مجلس نیز هست.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: واقعیت این است که در حد و اندازه زاینده رود کار شایسته‌ای انجام نشده است و اقدامات صورت گرفته کفاف جریان زاینده‌رود را نمی‌دهد و مردم اصفهان نیز به کمتر از جریان زاینده‌رود راضی نیستند.

وی به تلاش‌های صورت‌گرفته برای طرح مسأله آب در سطح ملی اشاره و مطرح کرد: در مجلس نهم ما سندی ارائه دادیم که نشان می‌داد زاینده‌رود یک موضوع محلی نیست و این را ثابت کردیم و بعد از آن توانستیم مصوبات ۹ ماده‌ای را از مجلس بگیریم؛ اگر مصوبات ۹ ماده‌ای مجلس نهم اجرا می‌شد، ما وضعیت امروز را نداشتیم.

مقتدایی ادامه داد: بخشی از خشکی بستر زاینده‌رود به خاطر بی‌قانونی‌های صورت گرفته است و نه تنها بی‌قانونی داریم بلکه قانون‌های موجود هم عملی نشد؛ برخی از دستگاه‌های موظف پیگیر، به مرور ضعیف شدند مثل محیط زیست؛ ما در ارتباط با تالاب گاوخونی مصوبه از رئیس جمهور گرفتیم، چرا اجرا نشد؟

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: به مطالبه اصلی مردم اصفهان از دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: مطالبه اصلی مردم اصفهان از دولت سیزدهم حل مشکل آب و زاینده‌رود است، امروز غایب اصلی برای حل مشکل آب، دولت و شورای عالی آب است؛ امروز مطالبه مردم اصفهان از رئیس‌جمهور، این است که این موضوعات را در سطح کشور مطرح و در سطح ملی پیگیری کنند.

وی با تاکید بر بی‌مدیریتی‌ها در موضوع آب عنوان کرد: می‌شد آب در بستر زاینده‌رود خشک نشود اما بی‌مدیریتی‌ها و بی‌کفایتی‌ها باعث این امر شد؛ مصوبات ۹ ماده‌ای زاینده‌رود اگر اجرا می‌شد بخشی از برداشت‌های غیرقانونی از زاینده‌رود، اتفاق نمی‌افتاد و این یعنی ما درست به وظایف خود عمل نکردیم.

مقتدایی ضمن اشاره به آمارهای کارشناسی افزود: کارشناسان می‌گویند از سال ۱۴۰۹ تا سال ۱۴۱۸ زلزله قطعی در اصفهان اتفاق می‌افتد و همین الان پیش لرزه‌های زلزله که همین ترک خانه‌های مردم است، رخ داده است؛ ما انتظار داریم اقدامات ضرب‌الاجلی و فوری انجام شود مثل همان اقداماتی که الان در خوزستان در حال پیگیری است

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: اینکه نرخ فرونشست در اصفهان را جدی نگرفتیم و الان در این زمینه رکورد زدیم، بحث‌های ملی و حتی بین نسلی است و کسانی که وظایف خود را در این زمینه انجام ندادند به نسل‌های آینده هم مدیون هستند و نه فقط به انسان‌ها که به سایر موجودات زنده هم ظلم کردند.

وی با اشاره به زخم مزمن زاینده‌رود بر تن اصفهان تصریح کرد: الان کارد به استخوان اصفهان رسیده است و کشور باید در این زمینه عمل کند و استاندار آینده باید توان بسیج امکانات موجود برای حل این مسأله را داشته باشد.

مقتدایی به اقدامات فوری صورت گرفته هم اشاره کرد و افزود: در همین مدت گذشته، داریم دنبال می‌کنیم که آبی که از خلیج فارس به مناطق یزد رسیده است، به اصفهان هم برسد؛ همچنین من از استاندار فارس و چند تن از نمایندگان فارس دعوت کردم تا در این زمینه با ما همکاری کنند؛ چون این استان نیز دارد آب را از دریای عمان می‌آورد و ما مذاکرات اولیه را انجام دادیم تا در ادامه مسیر برای رسیدن آب به اصفهان همکاری کنیم.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در پایان سخنان خود با اشاره به کارشکنی‌ها در موضوع پروژه بهشت‌آباد تصریح کرد: کسانی که به هر نحوی برای موضوع بهشت‌آباد همکاری نکردند، بخشی از خیانت‌هایی است که من اسناد آن را منتشر خواهم کرد و بخشی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی که الان در اصفهان در حال رخ دادن است، نتیجه آن خیانت است.

۹۵ درصد استان درگیر خشکسالی است

منصور شیشه‌فروش، نیز در بخش دیگری از این نشست، با اشاره به اقدامات استانداری در ارتباط با موضوع فرونشست زمین و بحران آب انجام شده است، اظهار کرد: در استانداری از چند سال گذشته همه دستگاه‌ها موظف شدند موارد را به دقت بررسی و گزارش کنند و همچنین ما نیز در استانداری وظایف هر دستگاه را مشخص و ابلاغ کردیم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان افزود: در ۹۵ درصد استان درگیر خشکسالی هستیم و عدم بارش و خیزش کانون‌های گرد و غبار هم موجب افزایش روزهای سخت در استان شده است و این نیز به نوبه خود، موجب شده سطح زمین‌های کشت نشده افزایش یابد؛ همچنین ۲۰ هزار هکتار باغات نیز قابل کشت نیستند.

وی با اشاره به تهیه اطلس فرونشست زمین در سازمان زمین‌شناسی ادامه داد: الان زمان آن شده است که وزارت جهاد کشاورزی با همکاری وزارت نیرو طرح کشت را با جدیت انجام دهند؛ باید تالاب بین‌المللی گاوخونی احیا شود و محیط زیست باید آن را پیگیری کند و این مطالبه جدی استان است.

شیشه‌فروش همچنین تاکید کرد: سازمان برنامه و بودجه کشور، باید یک ردیف ملی برای استان در نظر بگیرد؛ برنامه آمایش سرزمینی استان تهیه شده و تمام بارگزاری‌های سیستمی استان را که در این برنامه آمایش آمده است، همه دستگاه‌ها باید اجرا کنند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به نقش شهرداری نیز گفت: شهرداری اصفهان با همکاری میراث فرهنگی باید در ارتباط با فرونشست ابنیه تاریخی برنامه‌ای تهیه کند.

وی همچنین خواستار این شد که در شورای ملی آب با محوریت معاونت اول رئیس‌جمهور، موضوع فرونشست زمین در استان اصفهان مطرح و موضوع در سطح مقامات بالای کشوری پیگیری شود.

شیشه‌فروش در پایان سخنان خود، در ارتباط با تغذیه آبخوان اصفهان و برخوار هم خاطرنشان کرد: ضرورت دارد که وزارت نیرو در زمینه طرح‌های تامین آب که پیش‌بینی شده ولی اجرایی نشده، اقدام کند و در موضوع تامین ۲۰۰۰ مگاوات برق نیز باید برنامه‌ای برای توسعه انرژی‌های خورشیدی از طریق جذب سرمایه‌گذاری تهیه شود.

اصفهان ظرفیت بارگزاری جمعیت و مهاجرت‌پذیری بیش از این را ندارد

در ابتدای این نشست نیز حسین حجتی با اشاره به اهمیت دشت اصفهان و برخوار برای استان اصفهان اظهار داشت: تمام پالایشگاه‌ها، مقدار قابل توجهی از بافت فرسوده، آثار تاریخی و ۸۱۵ هزار خانه مسکونی در این دشت وجود دارد و این یعنی این دشت از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برای ما مهم است.

سرپرست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی دفتر منطقه‌ای استان اصفهان گفت: در این دشت بارگذاری اضافه در حال انجام است و برای این بارگذاری جمعیتی اضافه، معلوم نیست آب قرار است از کجا تأمین شود؛ همچنین مشکل پسآب داریم که برای مدیریت آبخوان باید مشکل پسآب را نیز حل کرد

وی ادامه داد: مسأله آب زاینده‌رود هم یک مشکل بزرگ است، وقتی رودخانه زاینده‌رود جاری است، این آب به آبخوان زاینده‌رود تزریق می‌شود و اگر این آب تزریق نشود، حیات این آبخوان به خطر می‌افتد؛ به همین دلیل است وقتی مسأله آب چرخانی در زاینده‌رود را مطرح می‌کنند که زاینده‌رود تبدیل به یک حوض بزرگ شود، هیچ مشکلی را از آبخوان حل نخواهد کرد.

رضا شهبازی نیز با بیان اینکه فرونشست زمین آخرین چیزی است که ما می‌بینیم و خیلی از اتفاقات در زیر زمین رخ می‌دهد و بعد فرونشست واقع می‌شود، تاکید کرد: موضوع نرخ فرونشست را با مخاطره فرونشست یکی نگیرید؛ اینکه می‌گوییم نرخ کمی از فرونشست به داخل شهر اصفهان نفوذ کرده، این مخاطره زیادی است، چون یک سانتی‌متر فرونشست زمین هم بسیار زیاد است.

مدیر کل مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ادامه داد: مسأله دیگر راهکار است؛ ما نزدیک به ۲ سال است که در کمیته ملی سازگاری با کم‌آبی داریم این را پیگیری می‌کنیم؛ مسأله ما به آب و مدیریت منابع آب باز می‌گردد؛ دشتی که ۱۵۰ میلی‌متر میانگین بارندگی داشته و منبع زاینده رود را هم دارد، اگر تمام انرژی ما به بازیابی زاینده‌رود متمرکز شود، خیلی از کارها را می‌توان انجام داد و جلوی بسیاری از مخاطرات را گرفت.

وی با اشاره به باز و بسته شدن مکرر زاینده‌رود تصریح کر: جریان نامنظم آب در زاینده‌رود موجب می‌شود که به پل‌ها آسیب وارد شود و این سازه‌های ملی و بین‌المللی دچار مخاطره شوند؛ بنابراین ما یک جریان پایدار در زاینده‌رود نیاز داریم تا پی سازه‌های روی آن به مشکل بر نخورد.

شهبازی در جمع‌بندی سخنان خود اذعان کرد: امیدوارم موضوع کمیته ملی سازگاری با خشکسالی و حضور کمیته تخصصی زمین‌شناسی در آن، که یک موضوع مهم است و باید در آن کمیته، یک کار گروه تخصصی ایجاد کنیم، مورد توجه قرار گیرد.

مدیر کل مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تأکید کرد: ما در زمینه فرونشست، نیاز به یک صدای واحد داریم تا بتوانیم تصمیم‌گیری درستی انجام دهیم و یکی از علل عدم موفقیت در زمینه فرونشست عدم وجود صدای واحد در این زمینه است.

وی در پایان به اهمیت موضوع آمایش جمعیت هم اشاره و خاطرنشان کرد: موضوع کلان دیگر آمایش جمعیت هست و میزان بارگزاری‌ها؛ اصفهان نباید در پهنه مهاجرتی کشور، سبز رنگ باشد، چون ظرفیت پذیرش مهاجر بیش از این را ندارد؛ این صنایعی که در اصفهان ایجاد شده است جذابیت را برای مهاجرت ایجاد می‌کند؛ در کنار آمایش سرزمینی باید به دنبال آمایش جمعیت هم باشیم.

این نشست به میزبانی کمیسیون معادن اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان برگزار شد که در آن کارشناسان اتاق بازرگانی و سازمان‌های مرتبط با موضوع آب و فرونشست زمین به بیان نقطه نظرات و دیدگاه‌های خود پرداختند؛ گفتنی است در این نشست کارشناسانی از حوزه میراث فرهنگی، محیط زیست، زمین‌شناسی و نظام مهندسی با بیان نظرات خود، راهکارهای مرتبط با مواجه با معضل فرونشست زمین در اصفهان را به بحث و بررسی گذاشتند.