عبور تورم از مرز پیش‌بینی‌ها

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از سبقت نرخ تورم فراتر از پیش‌بینی‌ها حکایت می‌کند. پیش‌تر این نهاد دولتی پیش‌بینی کرده بود نرخ تورم خانوارهای ایرانی از مردادماه امسال به بعد روند نزولی را تجربه کند و نرخ تورم تا پایان شهریور به 44.7درصد برسد اما برخلاف پیش‌بینی‌ها در آخر تابستان نرخ تورم به 45.8درصد رسید که 1.1درصد از برآورد اولیه بالاتر بود.
به‌گزارش همشهری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قبلا پیش‌بینی کرده بود با نزولی‌شدن روند نرخ تورم از مردادماه امسال در پایان سال نرخ تورم به سطح 29.8درصد کاهش خواهد یافت. شاخص سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای ایرانی موسوم به نرخ تورم، از 38.9درصد در فروردین امسال، به نزدیک 46درصد در پایان تابستان رسیده، حالا این احتمال وجود دارد که نرخ تورم سالانه، با ادامه روند کسری بودجه دولت و ناترازی شدید بانک‌ها و درصورت تعلل در اجرای سیاست‌های ضدتورمی، در پایان امسال به 50درصد برسد؛ رقمی که بسیار بالاتر از برآورد اولیه مراکز دولتی است.
این گزارش می‌افزاید: منفی‌شدن نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت، خرداد و شهریور96 در مناطق روستایی و اردیبهشت همان سال در مناطق شهری حکایت از آن داشت که ایران به شرایط مطلوبی از نظر تورم نزدیک شده اما از اردیبهشت سال97 تورم ماهانه با جهش فزاینده‌ای مواجه شد که به‌گفته مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دلیل اصلی این جهش تورمی اثرات روانی تحریم‌ها بوده است. در سال گذشته اما اوضاع تغییر کرد، یعنی علاوه بر ادامه تحریم‌ها و بروز نوسانات نرخ ارز، شیوع کرونا هم بر معادله عرضه و تقاضای برخی کالاها و شوینده‌ها اثر گذاشت و مسدودشدن مرزها و تغییر در سازوکار صادرات و واردات کالاها و اقلام باعث شد تا جهش تورم از سال گذشته بیشتر شود.

راز بالارفتن تورم در شهریور
تازه‌ترین بررسی‌های وزارت کار نشان می‌دهد که از بین 12گروه اصلی در سبد هزینه خانوارهای ایرانی، 4گروه مسکن، آب و برق و دیگر حامل‌های انرژی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، بهداشت و درمان و حمل‌ونقل به‌ترتیب بیشترین وزن را در سبد خانوارها داشته؛ به‌گونه‌ای که 76درصد از ضریب اهمیت سبد هزینه خانوارها در مناطق شهری و روستایی را این 4گروه کالاها و خدمات تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر، سهم 2گروه مسکن و حامل‌های انرژی به همراه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها 60درصد سبد هزینه خانوار ایرانی را شامل می‌شود.
در شهریورماه امسال اما هر 3 شاخص تورم ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه روند متفاوتی را تجربه کرد، به‌گونه‌ای که نرخ تورم ماهانه به 3.9درصد، نقطه به نقطه به 43.7درصد و سالانه به 45.8درصد رسید، این در حالی بود که گروه کالاهای خوراکی‌ها و آشامیدنی و دخانیات با ضریب اهمیت 27درصد در سبد مصرفی در‌ماه گذشته با رشد 5درصدی تورم ماهانه، 61.6درصدی نقطه به نقطه و 59.5درصدی سالانه مواجه شده است.
گروه حامل‌های انرژی و اجاره‌بها با 11درصد افزایش، گروه شیر، پنیر و تخم‌مرغ شامل ماست، پنیر و شیر پاستوریزه با 10درصد و  گروه سبزیجات شامل کاهو، هویج و کدو سبز با 9.9درصد بالاترین رشد قیمت را در ماه شهریور نسبت به مرداد امسال به‌خود اختصاص داده‌اند. به‌گفته وزارت کار، افزایش هزینه تولید و قیمت نهاده‌های دامی، کم‌آبی و رشد تقاضا برای برخی صیفی‌جات نظیر هویج، دلیل رشد قیمت این کالاها در آخرین‌ماه تابستان امسال بوده است.
در شهریور امسال نسبت به شهریور پارسال بالاترین رشد قیمت را گروه کالایی روغن و چربی‌ها با 97.8درصد، سبزیجات و حبوبات با 93.8درصد و شیر، پنیر و تخم‌مرغ با 72.5درصد تجربه کرده‌اند. از سوی دیگر قیمت خدمات ارتباطی با 5.5درصد، آموزش با 18.8درصد و اجاره بها با 25.5درصد کمترین رشد قیمت را در فاصله شهریور پارسال تا شهریور امسال ثبت کرده‌اند.  
در یک بازه زمانی 12‌ماهه، نرخ تورم سالانه بالاترین رشد قیمت را در گروه روغن و چربی‌ها با 92.5درصد، شیر، پنیر و تخم‌مرغ با 69.1درصد و نوشابه‌های غیرالکلی با 66.6درصد به ثبت رسیده است.