سن بهنجار برای بلوغ دختران و پسران چه بازه سنی است؟

طی سال‌های اخیر و با کاهش تعداد فرزندان در هر خانواده، بسیاری از والدین امروزی روی سلامت جسمانی و روانی فرزندان خود حساسیت بیشتری پیدا کرده اند و مایلند روند رشد فرزندشان کاملا بهنجار طی شود، این حساسیت به ویژه در دوران نوجوانی و بلوغ به اوج خود می‌رسد. به همین دلیل است که ماجرای «بلوغ زودرس» از شایع‌ترین نگرانی‌ها در جوامع امروزی محسوب می‌شود. با توجه به این که مبحث بلوغ و بلوغ زودرس نیاز به بررسی تخصصی و علمی دارد، برای بررسی این مسئله با دکتر پوپک اسدی، متخصص بیماری‌های داخلی و فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم گفتگو کردیم:

به عنوان پرسش نخست، از این جا شروع کنیم که سن بهنجار برای بلوغ دختران و پسران چه بازه سنی است؟

سن بهنجار بلوغ در دختران ۷ تا ۱۳ سال و در پسران ۹ تا ۱۴ سال است. در شرایطی که بلوغ در دختران قبل از سن ۷ سالگی و در پسران قبل از سن ۹ سالگی باشد به معنای علائم بلوغ جنسی و هورمونی است که به این شرایط بلوغ زودرس گفته می‌شود.

شاید این سوال مطرح شود که اصلا چه لزومی دارد به بلوغ توجه نشان دهیم و اگر به سن بلوغ و ظهور علائم بلوغ در نوجوانان بی توجه باشیم چه تبعاتی خواهد داشت؟

با توجه به این که بلوغ زودرس می‌تواند در کودک منجر به اثراتی جسمانی و روانی شود، تشخیص به موقع و درمان آن حائز اهمیت است. پیامد‌های بلوغ زودرس شامل این موارد است:

_کوتاهی قد (چون رشد در سنین پاینن به حداکثر رسیده و سپس متوقف می‌شود)

_فعالیت جنسی

_اضطراب

_مشکلات رفتاری

_سرطان سینه

نخستین زنگ خطر‌ها یا علائم بلوغ زودرس شامل چه مواردی است؟

عمدتا علائم شروع بلوغ زودرس به شکل افزایش رشد قدی، عضلانی و استخوانی در مراحل ابتدایی و سپس چرب شدن پوست، ظهور آکنه و سرانجام صفات ثانویه جنسی رخ می‌دهد، ژنتیک، مهمترین عامل ایجاد بلوغ زودرس است. عوامل دیگری که در بلوغ زودرس، به ویژه در منارک زودرس (اولین پریود زودرس) دختران نقش دارد، می‌تواند پایین بودن وزن هنگام تولد، چاقی ((BMI بالا در ابتدای سن ۸ سالگی باشد.

یک نگرانی رایج بین والدین، ناآگاهی از علل بروز بلوغ زودرس است، اگر قرار باشد در این خصوص به مخاطبان انتخاب، آگاهی دهیم، شما علل بلوغ زودرس را چگونه طبقه بندی می‌کنید؟

علل بلوغ زودرس شامل دو دسته کلی از موارد است: علت حقیقی و علت کاذب. علت حقیقی بر اثر تحریکات هورمونی از مغز فعال شده و بر اندام‌های تناسلی تاثیر می‌گذارد، علت کاذب معمولا متاثر از عوامل محیطی است و معمولا همه علائم را همزمان ندارد و شامل دسته‌ای از علائم است، برای مثال تنها شامل بزرگ شدن پستان یا رشد مو‌های جنسی در دختران به صورت زودرس در اثر مصرف برخی مواد حاوی استروژن می‌شود که در قرص‌های ضدبارداری یا محصولات آرایشی وجود دارد.

به جز مواردی که ذکر کردید سایر علل بلوغ زودرس شامل چه مواردی می‌شوند؟

به طور کلی علل بلوغ زودرس ناشناخته است، اما آسیب‌های مغزی (ضربه به سر، رادیوتراپی، توده، التهاب)، اختلالات هورمونی، اختلالات غده فوق کلیوی، برخی از جهش‌های ژنتیکی، برخی از تومور‌ها (تومور‌های ترشح کننده HCG و هورمون جنسی) و همچنین اندروژن‌های خارجی، هورمون‌های مردانه، می‌تواند باعث بلوغ زودرس بشود.

به عنوان پرسش نهایی، والدین باید چگونه برای تشخیص علمی و دقیق بلوغ زودرس اقدام کنند؟

تشخیص از طریق معاینه بالینی پزشک فوق تخصص غدد و بررسی تست‌های آزمایشگاهی و در صورت لزوم گرافی خواهد بود و درمان نیز مبتنی بر رفع علل زمینه‌ای و گاهی نیز مصرف دارو‌های هورمونی است.