چرا نباید نوجوانان را برای به‌هم‌ریختگی اتاقشان سرزنش کنیم؟

اگر فرزند نوجوان یا جوان در خانه داشته باشید، احتمالاً می‌دانید که وقتی صحبت از اتاقشان می‌شود، بحث بالا می‌گیرد. اتاقهای نوجوانان، مخصوصاً پسران، اغلب به‌هم‌ریخته و نامرتب است. این شلختگی، اغلب باعث عصبانیت و تنش والدین می‌شود. اما اخیراً مطلبی در فضای اجتماعی منتشر شد، که شاید آگاهی از آن، باعث شود در میزان حساسیت خود نسبت به نامرتبی اتاق فرزندانتان تجدیدنظر کنید.

مرلین اودونی، درمان‌گر و مربی فرزندپروری، معتقد است ما باید به اتاق‌خواب فرزندانمان به عنوان یک پناهگاه فکری برای آن‌ها نگاه کنیم. جایی که باید بدون شنیدن غرولند و داشتن احساس گناه، در آن به آرامش برسند. این درمان‌گر خاطرنشان می‌کند که محیط خانه، برای ما بزرگسالان، به مثابه همان سنگر آرامشی است که بر روی آن کنترل داریم و برای تمیز بودن یا نبودن آن تصمیم می‌گیریم. فرزندان ما نیز باید از استقلال یکسانی نسبت به اتاق‌های شخصی خود برخوردار باشند. 

اودونی می‌گوید: «خانه‌های ما پناه ما هستند و ما می‌توانیم دور از نگاه جامعه، در آن‌ها احساس راحتی و آرامش کنیم و قوانین و خواسته‌های خودمان را در آن‌ها حاکم کنیم. اگر دلمان بخواهد صبح‌‌ ظرف‌ها را بشوییم و امشب کمی بیشتر بخوابیم، هیچ‌کس نمی‌تواند ما را سوال و جواب کند. یا از طرف دیگر، اگر بخواهیم استرسمان را با سابیدن کف خانه و دیوارها از بین ببریم و تا دیروقت به تمیز کردن خانه، مشغول باشیم، باز هم کسی ما را سرزنش نمی‌کند.» 

این درمان‌گر در ادامه به نکته‌ی خوبی اشاره می‌کند: «ما که فضای خانه را با دیگر اعضای خانواده شریک هستیم نیز اغلب به شدت نیاز داریم یک فضای اختصاصی برای خودمان داشته باشیم که قوانین و خواسته‌های خودمان را در آن‌ها اعمال کنیم. فضایی که کاملاً در کنترل خودمان باشد.»

اودونی یادآوری می‌کند که هرج و مرج اتاق نوجوانان، اغلب نشانه‌ای از هرج‌ و مرجی است که در ذهنِ درحال‌رشد آن‌ها جریان دارد. این وضعیت اغلب موقت است. اگر به آن‌ها زمان، فضا و استقلال بدهیم، معمولاً به مرور از این شرایط عبور می‌کنند. 

یکی از مهم‌ترین وظایف ما به عنوان والدین، آموزش خودکفایی به فرزندانمان است. آن‌ها باید یاد بگیرند مسئولیت به‌هم‌ریختگی‌ها و مشکلاتی را که خودشان ایجاد  می‌کنند، به عهده بگیرند تا در آینده با هم‌اتاقی یا همسرانشان به مشکل برخورد نکنند.

ما باید به آن‌ها کمک کنیم که بدون نظارت و اجبار ما، نظافت محیطی را که مسئول آن هستند، رعایت کنند. یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانیم در این زمینه انجام دهیم این است که خودمان الگوی مناسبی برای آن‌ها باشیم. فرزندان ما اغلب رفتارهای ما را تکرار می‌کنند، یا دست‌ِ‌کم در ناخودآگاه آن‌ها این عادت‌ها شکل می‌گیرد.

نوجوانان برای یادگیری و بهبود مهارت‌های رفتاری، به مشارکت و مدل‌سازی فعال نیاز دارند.

همان‌طور که همگی برای خواب آماده می‌شوید، یا برای یک مدت طولانی، خانه را ترک می‌کنید، همه‌ی اعضای خانواده را تشویق کنید که به اطراف خانه و تمام اتاق‌ها نگاهی بیندازند و هر وسیله‌ای را سر جای خودش قرار دهند.

در این روند، باید به عنوان همکار در کنار فرزندتان قرار بگیرید، نه این که فقط به آن‌ها دستور بدهید که چه کاری انجام بدهند.

به آن‌ها کمک کنید تا بفهمند آشفتگی و بی‌نظمی چگونه بر همه‌ی اعضای خانواده تاثیر می‌گذارد و چقدر نقش آن‌ها در حفظ این نظم مهم و پررنگ است.

برای هر وسیله‌ فضای مشخصی داشته باشید تا فرزندتان هنگام مرتب کردن آن‌ها دچار سردرگمی و سرخوردگی نشود.

مطمئن شوید که آن‌ها نحوه‌ی صحیح تمیز کردن وسایل و محل قرار دادن آن‌ها را می‌دانند.

یک جلسه‌ی خانوادگی تشکیل بدهید و برای هر کدام از اعضای خانواده مسئولیتی تعیین کنید که حجم کارهای خانه بین همه‌ی اعضا تقسیم شود.

گاهی بی‌نظمی نوجوانان ناشی از اضطراب درونی آن‌ها است. در این شرایط بهتر است به جای این‌که مدام برای آن‌ها وسایل جدید بخرید تا حالشان بهتر شود، و بعد از بی‌نظمی و شلختگی‌شان گلایه کنید، کمی خودتان را به آن‌ها نزدیک کنید و درک بهتری از دنیای درون آن‌ها داشته باشید.

برای بسیاری از والدین، به ویژه آن‌ها که به روش‌های تربیتی سخت‌گیرانه و تنبیه اعتقاد دارند، سخت است که شلختگی فرزندانشان را ببینند و به آن اعتراض نکنند. اما اگر می‌خواهید فرزندانتان خانه را پناهگاه خود بدانند و از آن فراری نشوند، کمی بیشتر درباره‌ی این موضوع تأمل کنید.

به قول اودونی: «هنگامی که والدین در صلح و آرامش وظایف والدگری خود را انجام بدهند، در نهایت صلح و آرامش در خانه حاکم می‌شود.»