چرا بعضی‌ها برای تصویب طرح صیانت از فضای مجازی عجله دارند؟

مدافعان طرح صیانت چه کسانی هستند؟

کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به علاوه تعدادی از نمایندگان حامیان اصلی این طرح هستند، آنطور که در ابتدای پیش‌نویس منتشر شده از این طرح در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است، امضای ۳۹ نماینده مجلس شورای اسلامی پای آن آمده است. آنها مدعی هستند که نه به دنبال محدود و مسدود کردن فضای مجازی بلکه به دنبال سامان دادن آن هستند. موضوعی که بارها در اظهارات کارشناسان رد شده است.

در واقع پیش‌نویس این طرح نشان می‌دهد که نه تنها بعد از یک سال نه خبری از پلتفورم‌های خارجی چون اینستاگرام و واتساپ هست، بلکه حتی مانند فیلترشدن تلگرام حتی امیدی به استفاده از آن با فیلترشکن‌ها هم وجود ندارد. چراکه خرید و فروش و تولید فیلترشکن غیرقانونی و دارای مجازات حبس و نقدی است.

این نمایندگان قصد دارند برخی پلتفورم‌های بومی را جایگزین اپلیکیشن‌های خارجی کنند. از این رو مدعی هستند که اینترنتی که می‌شناسیم از بین نمی‌رود و همه چیز مانند سابق ادامه خواهد یافت. همین حالا یکی از نمایندگان 5 نمونه داخلی جایگزین برای اینستاگرام معرفی کرده است.

در خارج از مجلس نیز افراد زیادی موافق محدود کردن فضای مجازی هستند که البته بی‌پرده‌تر از نمایندگان از مسدود و محدود شدن اینترنت حرف می‌زنند. به طور مثال می‌توان به اظهارات احمد خاتمی، عضو شورای نگهبان اشاره کرد. او اخیرا خطاب به رئیس‌جمهوری منتخب اعلام کرده است: تمام کشور‌هایی که فناوری اینترنت را در اختیار دارند استفاده از اینترنت را برای جامعه هدف خود محدود کردند به طور مثال در کشور روسیه خبری از فضای مجازی کشور آمریکا نیست. آمریکا می‌خواهد جوانان ما را با شهوت آشنا کند. انتظار و مطالبه نخست ما از رئیس‌جمهور منتخب این است که توصیه ولایت را جدی بگیرد و هرچه سریع‌تر این پروژه مهم را اجرایی کند.

چرا اصل 85؟

اما چرا عده‌ای از نمایندگان تصویب این طرح را زیل اصل 85 بردند و این به چه معنا است؟ براساس قانون اساسی مجلس نمی‌تواند اختیار قانون‌گذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند؛ اما بر اساس اصل 85 در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل 72 به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در کمیسیون و به دور از چشم مردم و دیگر نمایندکان بررسی و تصویب و برای اجرای آزمایشی موقت توسط آن کمیسیون ابلاغ می‌شود.

مهمترین موافقان اصل 85 شدن این طرح اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس هستند. سخنگوی این کمیسیون اخیرا اعلام کرده بود که در این خصوص حتی با شورای نگهبان نیز رای زنی‌ کرده‌اند.

او در خصوص چرایی تلاش این کمیسیون برای اصل 85 شدن طرح حمایت از حقوق کاربران می‌گوید: در صورت موافقت نمایندگان این فرصت برای کمیسیون ایجاد می شود که به صورت تخصصی طرح صیانت مورد بررسی قرار گیرد. زمان مجلس محدود است. این طرح فنی و تخصصی و بررسی آن در صحن علنی، زمان زیادی را می طلبد. علاوه بر این اگر طرح صیانت طبق اصل ۸۵ بررسی شود، در ابتدا به صورت آزمایشی اجرا شده و ایرادات آن رفع می شود.

با این حال این اقدام که حتی بررسی اصل 85 شدن این طرح پشت درهای بسته انجام شد به ابهامات می‌افزاید.

مخالفان اصل 85 شدن طرح چه می‌گویند؟

با این حال در مجلس همه مجلس شورای اسلامی نیز موافق این طرح نبودند. از جمله می‌توان به مخالفت صریح مجتبی توانگر، نماینده مردم تهران و از نزدیکان رئیس مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.

توانگر در بر این باور است که این طرح تله‌ای پیش روی دولت رئیسی است. احد آزادیخواه، نماینده همدان از مخالفان دیگر این طرح و آن را موجب مسدود شدن اینترنت و بیکاری جوانان و ضایع کردن آزادی اجتماعی می‌داند. روح الله حضرت‌پور، نماینده ارومیه همچنین تصویب این طرح موجب از دست رفتن اشتغال‌های اینترنتی می‌داند.

در این میان اما برخی نمایندگان موافق این طرح و مخالف اصل 85 شدن آن هستند. مخالفان اصل 85 شدن طرح صیانت از حقوق کاربران بر این باورند که طرحی که به طور مستقیم بر زندگی مردم اثرگذار است، نباید در خفا و پشت درهای بسته بررسی شود. برخی نمایندگان در رد ادعای کمیسیون فرهنگی می‌گویند که بسیاری از موضوعات مجلس فنی است و نمایندگان آنها را مورد بررسی قرار می‌دهند و تخصصی بودن این طرح دلیل خوبی برای اصل ۸۵ شدن آن نیست.

این نمایندگان همچنین بر این باورند که اینگونه به تصویب رساندن این طرح می‌تواند به نگرانی‌ها بیافزاید و مقبولیت آن در اجتماع را کاهش دهد.

با این حال به نظر می‌رسد در نهایت تعداد بیشتری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با محدود کردن و مسدود کردن اینترنت موافق بوده‌اند و حالا همه چیز به کمیسیونی سپرده شده که خود طراح اصلی این طرح است و احتمالا خیلی زود به تایید آن رای داده و طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را به مرحله اجرا در خواهد آورد.