انحصاری در تشکیل انجمن‌های صنفی سراسری فرهنگ، هنر و رسانه وجود ندارد

حامد سهرابی، مدیرکل دفتر حقوقی و مالکیت فکری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که نمایندگی وزیر و دبیری کمیسیون تشکیل کانون فراگیر فرهنگ، هنر و رسانه را به موجب بند ۴ تصویب نامه شماره ۱۰۵۵۶۹/ت ۵۶۹۱۴ ه مورخ ۲۲/۸/۱۳۹۸ هیات وزیران به عهده دارد، گزارش می دهد:

از خرداد ماه سال ۱۳۹۹ که فراخوان پذیرش تقاضاهای تشکیل انجمن های صنفی سراسری در حوزه فرهنگ و هنر رسانه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد تا کنون ۷۴ عنوان درخواست در بخش های مختلف سینمایی، تئاتر، موسیقی، ادبی و... به اداره کل سازمان های کارگری و کارفرمایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واصل که متعاقب آن برای تصمیم گیری به کمیسیون تشکیل کانون فراگیر فرهنگ، هنر و رسانه ارسال شده است. این کمیسیون در چارچوب دستورالعمل و شیوه نامه مربوطه که به تایید و تصویب وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده است اقدام به بررسی تخصصی و تصمیم گیری در مورد تقاضاها نموده است که به اختصار به این شرح است:

از ۷۴ تقاضای رسیده تا کنون ۶۰ مورد آن مصوب و نظر موافق یا مشروط کمیسیون را به همراه داشته و فقط ۱۱ مورد رد شده و ۳ مورد هم در دست بررسی قرار دارد. ۱۱ موردی که رد شده عمدتاً دارای ماهیت کارفرمایی بوده اند و بعضاً از سوی کمیسیون در زمره مشاغل مرتبط با مصوبه شناسایی و تشخیص داده نشده اند یا اینکه از ماهیت صنفی خارج و ماهیت جنسیتی یا قومیتی داشته اند یا اینکه در بر گیرنده بخش وسیعی از فعالیت های هنری بوده که تداخل صنفی با برخی انجمن های مصوب ایجاد می کردند. تنها یک مورد در حوزه ادبی بوده که قبلاً تقاضای تاسیس انجمن مشابه داشته که بدلیل همگن بودن رد شده است.

انجمن هایی که با تاسیس آنها موافقت شده شامل ۱۳ مورد در بخش تئاتر، ۲۰ مورد در سینما، ۱۱ مورد در بخش موسیقی، ۸ مورد تجسمی، ۳ مورد رسانه، ۴ مورد بخش فرهنگ و ۱ مورد در بخش مربوط به میراث فرهنگی بوده اند.

بنابر شیوه نامه مورد عمل برای جلوگیری از انحصار و ایجاد محدودیت در عضویت اعضای انجمن ها، اساسنامه این انجمن ها که پیش نویس پیشنهادی آن توسط کمیسیون ارایه شده، در بخش شرایط عضویت توسط اعضا به طور مجزا بررسی و مصوب می شود که تا کنون ۲۲ مورد اساسنامه توسط انجمن های تایید شده ارایه و به تصویب یا اصلاح توسط کمیسیون رسیده و ۱۱ مورد در دست بررسی است.

در رابطه با کمیسیون باید این نکته را عرض کنم که بر اساس بند ۴ مصوبه مزبور هیات محترم وزیران، کمیسیون مرکب از ۹ نفر است که تنها ۲ نماینده از سوی وزارای فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ۷ نفر از نمایندگان تشکل های فرهنگی و هنری هستند که با مشورت این تشکل ها از سوی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شده اند و همه بخش های دولتی و غیر دولتی دارای یک حق رای مساوی هستند و دبیرخانه در این وزارتخانه و دبیر کمیسیون با انتخاب اعضای کمیسیون تعیین می شود.

ملاحظه می فرمایید که اولا بررسی ها در کمیسیون کاملا فنی و تخصصی بوده و ثانیاً هیچ انحصاری در تشکیل انجمن وجود ندارد. متاسفانه برخی از اعضای تشکل های فرهنگی و هنری که بدلیل اختلافات داخلی و درون صنفی خود بعضاً از تشکل متبوع خود سلب عضویت شده یا از ترکیب موسسین انجمن های صنفی خود خارج شده اند، بجای حل مشکلات از طریق سازوکارهای درون تشکل سعی در وارد کردن بخش های تخصصی وزارت متبوع و وزارت کار و این کمیسیون به اختلافات خود را داشته اند و وقتی با استدلالات قانونی ما مواجه شدند، به طور مداوم سعی در تخریب کمیسیون و عملکردهای قانونی آن دارند و سعی در جا انداختن عملکرد کمیسیون در رابطه با انجمن های صنفی سراسری به عنوان انجمن های منحصر به خانه های هنری موجود مانند خانه تئاتر، موسیقی و سینما دارند و نقد خود از این خانه ها از طریق کمیسیون پی می گیرند.

در پاسخ به ادعاها و برخی شبهاتی که مطرح می شود، موارد ذیل را خدمت مخاطبان عزیز تقدیم می نمایم:

۱-برابر بند ۶ از مصوبه شماره ۱۰۵۵۶۹/ت ۵۶۹۱۴ ه مورخ ۲۲/۸/۱۳۹۸ هیات وزیران «کمیسیون موضوع بند (۴) این تصویب­نامه موظف است ظرف دو سال، شرایط لازم برای تغییر و انطباق وضعیت تشکل­های صنفی و حرفه­ای و فرهنگی و هنری و رسانه­ای موجود را که براساس قوانین و مقررات مختلف به ثبت رسیده­اند با ضوابط موضوع بند (۷) این تصویب­نامه فراهم کند». اگر از تشکل های فرهنگی و هنری عضو محور که به صورت موسسه فرهنگی یا سازمان مردم نهاد و از این دست قبلا تشکیل یا ثبت شده اند حمایتی بشود، عیناً برابر تکلیفی است که هیات وزیران از کمیسیون خواسته است. بر این اساس در ماده ۴ «شیوه نامه تاسیس انجمن های صنفی فرهنگ، هنر و رسانه و کانون های مرتبط» به این انجمن های موجود سه ماه فرصت دادند تا تقاضاهای خود را ثبت کنند که این زمان دیگر تمدید نشد و صرفاً به همان سه ماه که از خداد ماه ۱۳۹۹ شروع گشت، بسنده شد.

۲- از تاریخ مذکور تا کنون غالب تقاضاهای رسیده به کمیسیون مربوط به انجمن هایی است که قبلا به صورت صنفی استانی ثبت شده اند یا در قالب موسسات فرهنگی و هنری عضو محور توسط وزارت متبوع تاسیس شده بودند است و دلیل منطقی هم دارد زیرا ایشان در قالب های مختلف قبلا متشکل شده و انسجام لازم را برای تشکیل یک صنف سراسری دارند. در برخی از بخش ها که بیشترین اعتراض را دارند مانند برخی از منتقدین خانه تئاتر تا کنون ما و وزارت کار هیچ تقاضایی از سوی اهالی و هنرمندان به غیر از انجمن ها و کانون های زیر مجموعه خانه تئاتر دریافت نکرده ایم و دور از انصاف و عدالت است در شرایطی که هیچ تقاضایی از جانب غیر نیست، کمیسیون و دو وزارتخانه دولت را متهم به ایجاد انحصار برای خانه ها و یا قشری خاص نمود.

۳- کمیسیون متهم است که چرا برای تاسیس انجمن های سراسری از صنوف زیر مجموعه خانه های موسیقی، تئاتر و سینما از خانه ها موصوف استعلام می کند. اولاً بر اساس رویه صحیح و درست اگر عضو کوچکی از یک مجموعه بزرگتر که بعضاً هیچ مجوز مستقل یا مجزایی از مجموعه مادر ندارد، بخواهد اعلام موجودیت کند، لازم است از سوی مجموعه اصلی هویت و موجودیت آن به تایید برسد؛ ثانیاً این اقدام به نوعی پیشگیری از تداخلات صنفی و ورود نا خواسته به اختلافات داخلی تشکل هاست؛ ثالثاً برابر تبصره ذیل ماده ۳ شیوه نامه یادشده کمیسیون صرفاً اقدام به اخذ نظر خانه ها دایر بر تایید یا رد تقاضا می کند و در نهایت این خود کمیسیون است که تصمیم می گیرد نه خانه مربوطه.

متاسفانه عده ای با برداشت ناصواب از عملکرد کمیسیون و بدون بیان مبانی تصمیمات که برابر مقررات مورد عمل صحیح است، سعی در داخل کردن کمیسیون به اختلافات درون گروهی و تشکلی خود دارند و در شرایطی که اصلاً تقاضایی نیامده که رد شود یا نتیجه تصمیم کمیسیون را ببینند، اقدام به وارد کردن اتهامات متعدد به کمیسیون خاصه نمایندگان وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعاون، کار رفاه اجتماعی می کنند و در شرایط فعلی هم علی رغم مدت ها سکوت و سعی همه ما در تحقق نظام صنفی فرهنگ، هنر و رسانه که تکلیف قانون برنامه ششم توسعه است در جهت تنویر اذهان جامعه فرهیخته فرهنگی و هنری کشور، گزارشی از مهمترین اقدامات کمیسیون در راستای بررسی و اعلام نظر در مورد تقاضاها داده شده است. در خاتمه ضمن تقدیر و تشکر از همه متقاضیان به نمایندگی از کمیسیون اعلام می نمایم که از نظرات سازنده و نقدهای همه دلسوزان حوزه فرهنگ، هنر و رسانه برای پیشبرد تکالیف قانونی استقبال می نماییم.