نادی ‌شودان پرانایاما یا تکنیک تنفس تناوبی چیست؟

مترجم: مینا شهری

نادی= کانال ظریف انرژی

شودان= پاک کردن، زدودن

پرانایاما= تکنیک تنفسی

نادی‌ها، کانال‌های ظریف انرژی در بدن انسان هستند که ممکن است به دلایل مختلفی مسدود شوند. تکنیک تنفسی تناوبی یا نادی‌شودان پرانایاما، روشی است که به تصفیه و تمیز شدن این کانال‌های انرژی کمک می‌کند و در نتیجه‌ی این فرآیند، ذهن و جسم به آرامش می‌رسند. این تکنیک با نام «آنالوما ویلوما» نیز شناخته می‌شود.

دلایل انسداد نادی‌ها:

- استرس

- سموم موجود در بدن

- آسیب‌های روحی و جسمی

- سبک زندگی ناسالم

با انسداد نادی‌ها، چه اتفاقاتی در بدن رخ می‌دهد؟

آیدا، پینگالا و سوشومنا سه تا از مهم‌ترین نادی‌های بدن انسان هستند.

هنگامی که «آیدا» مسدود شود، فرد دچار سرماخوردگی، افسردگی، کاهش سطح انرژی، یبوست و بسته شدن سوراخ چپ بینی می‌شود. با مسدود شدن «پینگالا»، مشکلاتی هم‌چون گرگرفتگی، تندمزاجی و تحریک‌پذیری، خارش بدن، خشکی پوست، خشکی گلو، افزایش اشتها، افزایش بیش‌ از اندازه‌ی انرژی جسمی و میل جنسی و بسته شدن سوراخ راست بینی در بدن ایجاد می‌شود.

چرا باید نادی شودان یا تنفس تناوبی انجام دهیم؟

• تکنیک تنفسی نادی شودان، باعث آرامش ذهن شده و آن را برای رسیدن به حالت مراقبه آماده می‌کند.
• هر روز فقط چند دقیقه تمرین تنفس تناوبی، کمک می‌کند که ذهن آرام، شاد و بدون دغدغه باشد.
• باعث رفع تنش‌ها و خستگی‌های بدن می‌شود.

روش انجام تکنیک تنفس تناوبی یا نادی‌شودان پرانایاما

1. در حالت راحت بنشینید و ستون فقرات و شانه‌ها را صاف نگه دارید. لبخند ملایمی روی لب داشته باشید.
2. دست چپ را بر روی زانوی چپ قرار دهید. کف دست باز و به سمت آسمان باشد یا آن را در حالت «چین مودرا» قرار دهید. «چین مودرا» یا «علامت آگاهی» ژست رایجی در یوگا و مدیتیشن است که فواید فراوانی دارد. برای انجام آن همان طور که کف دست به سمت آسمان است، انگشت شست و اشاره را به آرامی روی هم قرار دهید.  
3. نوک انگشت اشاره و انگشت وسط دست راست را بین ابروها بگذارید. انگشت حلقه و انگشت کوچک را روی سوراخ چپ بینی قرار دهید و انگشت شست را روی سوراخ راست بینی. از انگشت حلقه و انگشت کوچک برای باز و بسته کردن سوراخ چپ بینی و از انگشت شست برای باز و بسته کردن سوراخ راست بینی استفاده می‌کنیم.
5. انگشت شست را به سوراخ راست بینی فشار دهید و از سوراخ چپ بینی به آرامی نفس خود را بیرون بدهید.
6. حالا از سوراخ چپ بینی نفس بکشید (دم) و بعد به آرامی با انگشت حلقه و انگشت کوچک، سوراخ چپ بینی را مسدود کنید. نفس خود را از سوراخ راست بینی بیرون بدهید (بازدم).
7. از سوراخ راست بینی نفس بکشید. سوراخ راست بینی را با انگشت شست مسدود کنید و نفس خود را از سوراخ چپ بینی بیرون بدهید.
8. هر بار که از سوراخ راست بینی دم و از سوراخ چپ بینی بازدم انجام می‌دهید، یک مرحله از تکنیک نادی شودان را انجام داده‌اید. این کار را به طور متناوب تکرار کنید.
9. این چرخه را 9 بار برای هر دو سوراخ بینی تکرار کنید. بعد از هر بازدم، فراموش نکنید که از همان سوراخ دوباره عمل دم را انجام دهید، سپس آن سوراخ را مسدود کرده و از سوراخ بعدی بازدم را انجام دهید. در طول انجام این مراحل چشمان خود را بسته نگه دارید و بدون هیچ فشار و تنشی، نفس‌های طولانی، عمیق و نرم بکشید.

هشدارهایی برای انجام نادی شودان

1 به زور نفس نکشید. جریان تنفس خود را آرام و طبیعی نگه دارید. از طریق دهان نفس نکشید. تنفستان نباید صدادار باشد.

2. «تنفس اوجایی» یا «تنفس صدای اقیانوس» در این تکنیک ممنوع است. (نوعی تمرین تنفسی که با تنگ کردن حنجره یا پشت گلو از طریق دم و بازدم از بینی، انجام می شود)

3. انگشت‌ها را خیلی آرام روی پیشانی و بینی قرار دهید. لزومی به اعمال فشار نیست.

4. اگر بعد از انجام نادی شودان احساس کسالت داشتید و زیاد خمیازه کشیدید، زمان دم و بازدم خود را بررسی کنید. زمان بازدم باید طولانی‌تر از زمان دم باشد.

5. بهتر است بعد از انجام نادی‌ شودان، مراقبه‌ی کوتاهی نیز انجام دهید.

مزایای تنفس نادی‌شودان

• روشی عالی برای آرامش و تمرکز ذهن است.
• ذهن ما مرتب تمایل دارد به خاطرات گذشته رجوع کند و نگران آینده باشد. تکنیک تنفسی نادی شودان، تمرکز ذهن را به زمان حال جلب می‌کند.
• به درمان مشکلات تنفسی و گردش خون کمک می‌کند.
• استرس‌های جمع شده در ذهن و بدن را آزاد می‌کند و به آرامش ذهن و بدن کمک می‌کند.
• به هماهنگی نیمکره‌ی چپ و راست مغز که با جنبه‌های منطقی و احساسی شخصیت ما مرتبط است، کمک می‌کند.
• به تصفیه و تعادل نادی‌ها یا کانال‌های ظریف انرژی کمک می‌کند و در نتیجه پرانا (نیروی حیات) به آرامی در بدن جریان پیدا می‌کند.
• دمای بدن را در حالت تعادل حفظ می‌کند.

بعد از این که این تکنیک را به خوبی یاد گرفتید، می‌توانید روزی دو یا سه بار با معده‌ی خالی آن را انجام دهید. تمرینات یوگا به آرامش ذهن و بدن کمک می‌کند و مزایای بسیاری برای سلامتی دارد، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین درمان‌های پزشکی شود. در صورت داشتن علائم هر گونه بیماری، با پزشک مشورت کنید و همزمان با طی کردن مراحل درمان، می‌توانید در صورت تایید پزشک، تمرینات یوگا و مدیتیشن را نیز انجام دهید.