مناظره انتخاباتی فرصتی برای مجری و نامزدها
مجریان کاربلدی که مناظره را تماشایی می‌کنند
نقش مجری مناظره چیست؟ قرعه‌کشی کند، زمان را اعلام کند و سوال‌ها را از رو بخواند؟ اگر این است که چه نیازی به چهره‌های کاربلد و سرشناس است؟
مناظره از دیرباز روشی برای یافتن بهترین راه‌حل بوده است و از این رو در انتخابات جایگاه ویژه‌ای دارد. در جهانی که تقریباً همه به تلویزیون و فضای مجازی دسترسی دارند، مناظرات انتخاباتی مشهورترین و پرطرفدارترین گونه مناظره است.
اکنون در فصل انتخابات ریاست‌جمهوری در تلویزیون شاهد مناظره نامزدها هستیم که البته انتقادات زیادی برانگیخته است و در این بین پیکان انتقاد بیش از همه به سمت صدا و سیما و البته مجری مناظره مرتضی حیدری است.
اینجا بیشتر بخوانید: وقتی نبوغ صداوسیما سرریز می‌شود
نقش مجری در مناظره
در مناظره آنکه مجری نامیده می‌شود، در حقیقت اگر رئیس نگوییم مدیر جلسه‌ای است که برای بحث برپا شده است و این نشان می‌دهد که «Debate Moderator» یک مجری معمولی نیست. به همین دلیل در جهان معمولاً این نقش را به کارکشته‌ترین روزنامه‌نگاران می‌سپارند.
بر اساس تعریف کلی، مجری شرکت‌کننده‌ای بی‌طرف در مناظره است که کنترل زمان را در اختیار دارد، نمی‌گذارد که شرکت‌کنندگان از چارچوب پرسش‌های مطرح‌شده خارج شوند، پاسخ‌های بی‌ربط بدهند و از پاسخ‌گویی طفره روند. اینکه چقدر در این کار موفق است به جسارت، مهارت و توانایی او بستگی دارد. او حتی می‌تواند هنگام مناظره پرسش‌هایی تازه از آستین بیرون آورد و بحث را گسترده‌تر کند.
یکی از جنجالی‌ترین نمونه‌های این پرسش‌ها را برنارد شاو (روزنامه‌نگار) در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۹۸۸ آمریکا از مایکل دوکاکیس نامزد دموکرات پرسید و او را در ماجرای مخالفت با مجازات اعدام به چالش کشید.
با این تعاریف مجری مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری در صدا و سیما فقط نقش مسئول قرعه‌کشی را به عهده گرفته و عملاً کار دیگری انجام نمی‌دهد چرا که کنترل زمان نیز خودکار انجام می‌شود.
اینجا بیشتر بخوانید: مجری مناظره یا گوی‌درآور؟
کنترل زمان البته معنی اعلام زمان و تایمر نگه داشتن نیست و هر مجری بنا به فضای بحث و شیوه کارش ممکن است رویه‌ای متفاوت پیش گیرد. چنانچه جیم لرر به آسان‌گیری در این زمینه مشهور بود و به نامزدها اجازه می‌داد تا حد امکان به صحبت ادامه دهند.
جیم لرر مشهورترین مجری مناظرات انتخاباتی
گزارشگر افسانه‌ای شبکه پی‌بی‌اس ۱۲ بار در نقش مجری مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری روبه‌روی نامزدها نشسته بود و از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۲ پای ثابت این مناظره‌های در آمریکا بود.
برنارد شاو روزنامه‌نگار آمریکایی به لرر لقب «رییس مجریان مناظره» را داده بود. او به دلیل سبک آسان‌گیرش در مناظره‌ها مشهور بود که البته منتقدانی هم داشت. بسیار پیش می‌آمد که او به نامزدها اجازه می‌داد فراتر از زمان مشخص شده به صحبت ادامه دهند و تا جای امکان فضایی برای نامزدها فراهم می‌کرد که آنچه را در چنته دارند، عیان کنند.
این شیوه همیشه هم کارساز نیست و گاهی در مواجهه با شخصیتی چون دونالد ترامپ آسان‌گیری کنترل مناظره را از دست مجری خارج خواهد کرد.
وقتی مجری ستاره مناظره می‌شود
البته که اداره کردن مناظره‌ای که یک سوی آن دونالد ترامپ باشد، کار هر کسی نیست. حتی روزنامه‌نگار مشهوری چون کریس والاس که همواره به دلیل عمل‌کرد قدرتمند در اداره جلسات مناظره مشهور است، در این عرصه ضعیف ظاهر شد.
در مناظره بعدی اما مجری تبدیل به ستاره میدان شد. کریستن ولکر دومین زن رنگین‌پوستی بود که بر صندلی مجری مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری تکیه می‌زد. شیوه او در اداره جلسه مناظره چنان قاطعانه بود که خیلی زود پس از مناظره تبدیل به ستاره شبکه‌های اجتماعی شد. حتی دونالد ترامپ که پیش از مناظره مدام به او می‌تاخت، پس از مناظره عملکردش را ستود.
این مناظره بیش از اینکه برای بایدن یا ترامپ سودمند باشد، برای مجری مناظره مفید بود و او را مشهور کرد.
اهمیت مناظره برای مجریان و رسانه‌ای
از این نکته نباید غافل شد که مناظره انتخاباتی برای مجریان و رسانه محل کار مجری فرصتی ارزشمند است. درست مانند مورد کریستن ولکر، مجری می‌تواند پس از مناظره اعتباری شگرف پیدا کند.
رسانه‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و همواره نامشان کنار نام مجری می‌آید و مثلاً برای فاکس‌نیوز مهم است که مدام در رسانه‌ها نامش کنار نام کریس والاس به عنوان مجری مناظره انتخاباتی تکرار می‌شود.
اینکه صدا و سیما مجریان مناظره را فقط از میان کارمندان خودش برمی‌گزیند و به دیگر روزنامه‌نگار خبره کشور این امکان را نمی‌دهد، نقطه ضعف دیگری است. بماند که در میان مجریان صدا و سیما نیز در این سال‌ها فقط مرتضی حیدری است که در این جایگاه قرار می‌گیرد.