«تعبیر وارونه» درست وارونۀ «گاندو»

این شب‌ها شبکۀ تلویزیونی «آی‌فیلم»، سریال «تعبیر وارونۀ یک رؤیا» ساختۀ فریدون جیرانی را دوباره پخش می‌کند و به قسمت دهم رسیده است.

   نکتۀ جالب این که دو شب قبل و در بخش نهم شاهد این دیالوگ میان یکی از مأموران با مقام مافوق خود بودیم:

  مصطفی (با بازی داریوش ارجمند): ناصر! آن حرف آخر «آورام» که در آمبولانس به من گفتی را یک بار دیگر بگو.

  -ناصر (با بازی امیر جعفری): یک نفر دیگر را قرار است ترور کنند یک نفری که با بقیه فرق دارد.

   (یک مأمور دیگر: آنها به  آورام مشکوک شده بودند).

ناصر: بچه‌ها چی شد؟ من که 10 بار گفته بودم بهترین دفاع، حمله است. اطلاعات مربوط به خانه های موساد کامل شد؟

  داریوش ارجمند اما در واکنش می‌گوید: « آنها با این ترورها می‌خواهند مذاکرات را بفرستند هوا. آن وقت تو می‌گویی خودمان شروع کننده باشیم؟»

جان کلام و تفاوت این سریال با «گاندو» در همین است. گاندو مذاکره کنندگان داخلی را ساده‌لوح یا فریب‌خورده یا در بازی دشمن تعریف می‌کرد. «تعبیر وارونه....» اما ترور دانشمندان هسته‌ای (و در این سریال البته ربودن به قصد انتقال به باکو) را با هدف «تأثیر گذاری بر مذاکرات» می‌داند.

  راز این همه تفاوت چیست؟ در کارگردانی فریدون جیرانی در «تعبیر وارونه» است که حرفه‌ای و با سابقۀ روزنامه‌نگاری است و نمی‌خواست به برجام خنجر بزند. یا این که چون در سال 94 ساخته و پخش می‌شد و در تیرماه همان سال هم توافق وین یا برجام نهایی شده بود و  جامعه به آن توافق امید فراوان بسته بود؟

  یا راز را باید در نام یکی از نویسندگان فیلمنامه جُست که اگر سیاسی و امنیتی بنویسد تنها علیه اسراییل و داعش و دشمن خارجی است و حاضر نیست دیپلمات‌ها و مقامات داخلی را در سیبل اتهام قرار دهد. در این میان اگر فرد درجه چندمی نفوذی بود البته بحث دیگری است نه این که مذاکره کنندگان رسمی را در ذهن مردم متهم جلوه دهد و پشت آنها را خالی کند.

  نوع نگاه «تعبیر وارونه» به مذاکرات هسته‌ای، درست وارونۀ «گاندو» است و همان است که از نیروهای امنیتی و سیاسی انتظار می‌رود: هم‌سویی با تصمیمات کلان و منافع ملی.

  شاید هم برخی راز این همه تفاوت را در این بدانند که وزیر اطلاعات (به عنوان عضوی از دولت برجامی) در سالگرد پیروزی انقلاب در سال 99 به صراحت از فیلم‌ها وسریال‌هایی نام بُرده بود که یا به سفارش این وزارتخانه ساخته شدند یا از آنها حمایت شد. فیلم‌هایی چون روباه، ماجرای نیمروز، شبی که ماه کامل شد، سیانور و امکان مینا و سریال های پازل و همین «تعبیر وارونۀ یک رؤیا».

  هر یک از این احتمالات درست باشد باز میان «گاندو» تا «تعبیر وارونۀ یک رؤیا» یک دنیا فاصله است. فاصله‌ای که در ذهن مخاطب به بازیگران اصلی این دو – داریوش فرهنگ و داریوش ارجمند- هم تسری می‌یابد.