عدم‌حضور در انتخابات چیزی را عوض نمی‌کند
تاکنون بارها با این جملات امام که «میزان رای ملت است» یا «نمایندگان عصاره فضایل ملت هستند» مواجه شده‌ایم و این جملات در ادوار مختلف انتخاباتی از سوی رسانه‌ها باز گو شده که جملگی نشان از اهمیت حضور ملت در صحنه انتخابات دارد.
با وجود اینکه کمتر از یک ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری باقی مانده است و همه دستگاه‌های اجرایی و نظارتی و جریان‌های سیاسی خود را آماده ماراتن انتخاباتی ۲۸خرداد کرده‌اند جامعه همچنان حالتی خنثی و بی‌تفاوت نسبت به انتخابات دارد. گویی قرار نیست اتفاق مهمی در ماه پیش‌رو رخ دهد. این در حالی است که بارها از سوی سیاسیون و مقامات مختلف کشور بر لزوم حضور حداکثری مردم در انتخابات مختلف تاکید شده است. قدر مسلم اینکه تاثیر حضور مردم در مقبولیت انتخابات امری انکارناپذیر است که بسیاری بدان معترفند. لذا باید شرایطی را فراهم کرد که این حضور فراهم آید و این حضور نیز بدون حل برخی مشکلات در جامعه و اجازه حضور به همه دیدگاه‌ها و جریان‌های سیاسی در انتخابات محقق نخواهد شد.
ضرورت مشارکت مردم در انتخابات
تمامی جوامع توسعه‌یافته دنیا که به دموکراسی و مردم‌سالاری معتقدند به این مهم قائلند که این حضور و مشارکت مردم در انتخابات است که به آن انتخابات مقبولیت و اعتبار می‌بخشد و هر اندازه مردم حضور پررنگ‌تری در انتخابات داشته باشند بر اعتبار و غنای آن فرآیند انتخاباتی خواهند افزود. در جامعه خودمان نیز بحث لزوم مشارکت حداکثری و اهمیت آن بارها از سوی مقامات عالیه نظام و سران قوا مورد تاکید قرار گرفته است. این در حالی است که در خصوص مشارکت مردم در انتخابات دو رویکرد کلی وجود دارد که از دو جریان سیاسی ساطع می‌شود. رویکرد نخست نگاه اصلاح‌طلبان به مشارکت مردم در انتخابات است. آنها معتقدند هر اندازه مشارکت مردم در انتخابات بالا باشد، هم کشور و نظام از پشتوانه قوی‌تری برخوردار خواهند بود و هم به سبب این مشارکت بالا، کاندیداهایی که نگاه و برنامه‌شان با مطالبات مردم سازگارتر است مورد حمایت و انتخاب مردم قرار می‌گیرند.
انتخابات ۲خرداد ۷۶، ۱۸ خرداد ۸۰، ۷سفند ۹۴ و ۲۹ اردیبهشت ۹۶ نمونه‌هایی از مقاطع انتخاباتی حداکثری و پرشوری است که مردم انتخاب و رای دادن را حق طبیعی تعیین سرنوشت خود دانسته و به پای صندوق‌های رای شتافته‌اند. از این همین رو است که اصلاح‌طلبان نیز محوریت مطالبات مردم را در دستور کار خود قرار داده‌اند و همواره در انتخابات از مردم و لزوم رفع مطالبات‌شان سخن می‌گویند. این در حالی است که در طرف مقابل اصولگرایان در رویکرد مخالف قائل به حضور حداقلی و محدود مردم در انتخابات هستند و بارها اذعان داشته‌اند که اگر مشارکت بالا برود نه‌تنها به نفع آنها نخواهد بود؛ بلکه زمینه‌های شکست‌شان را نیز فراهم خواهد آورد. به همین جهت است که کمتر شاهد هستیم اصولگرایان مردم را به مشارکت حداکثری در انتخابات دعوت کنند.
انتخابات مجلس نهم در۱۲اسفند ۹۰ و مجلس یازدهم در ۲ اسفند ۹۸ نیز از مقاطع انتخاباتی هستند که مردم به این برداشت رسیده‌اند که با توجه به شرایط موجود جامعه و برخی رویکردهای محدودنگر نمی‌توان تغییری از محل صندوق رای رقم زد. با این حال با گذشت ۱۲ دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری، ۱۱ دوره از انتخابات مجلس، ۵ دوره از انتخابات شوراهای شهرو روستا و ۵ دوره از خبرگان رهبری می‌توان گفت همواره میزان مشخصی از حضور مردم در پای صندوق‌های رای اتفاق افتاده اما نباید به این میزان معین دلخوش بود و باید شرایط را برای مشارکت هر چه بیشتر و بهتر مردم فراهم کرد. کمتر از یک ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم زمان باقی است و هنوز جامعه با مسائل و مشکلاتی روبه‌رو است که اگر آنها حل نشود شاید شاهد حضور حداکثری مردم در انتخابات نباشیم.
از جمله این مسائل بحث نارضایتی‌های اقتصادی و معیشتی و نگاه یک‌طرفه بحث حضور همه جریان‌های سیاسی در انتخابات است. هر چند حل مشکلات اقتصادی مساله‌ای زمان‌بر است. باید فرآیند حضور همه سلایق در انتخابات مقداری سهل و آسان گرفته شود و مردم نیز در انتخابات حضور یابند در غیر این صورت آنچه مطلوب اصولگرایان و تندروها است، رخ خواهد داد و شاهد مشارکت حداقلی خواهیم بود. نکته مهم اینجاست که قهر مردم از صندوق رای مساله‌ای را حل نمی‌کند و به اذعان قاطبه کارشناسان هر تغییری را می‌توان از محل صندوق رای و نهاد انتخابات کلید زد.
مشارکت پایین مشکل حقوقی ایجاد نمی‌کند
سخنگوی شورای نگهبان با خبرگزاری آسوشیتدپرس درباره موضوعات مختلفی پیرامون انتخابات ریاست‌جمهوری گفت‌وگو کرده است. عباسعلی کدخدایی گفت: مشارکت احتمالی پایین در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ هیچ مشکل حقوقی ایجاد نخواهد کرد و اعتبار و مشروعیت آن همچنان پابرجاست. وی ادامه داد: مردم و انتظارات اجتماعی و سیاسی همیشه تمایل دارند که میزان مشارکت بالا باشد. با این همه، از منظر حقوقی و قانونی مشارکت پایین برای اعتبار و مشروعیت انتخابات هیچ مشکل حقوقی ایجاد نمی‌کند. حضور نامزدها با گرایش‌های مختلف احتمالا می‌تواند میزان مشارکت را افزایش دهد. سخنگوی شورای نگهبان بیان کرد: سخنان تند نامزدها روی تصمیم‌گیری شورای نگهبان تاثیری نخواهد داشت. رئیس پژوهشکده شورای نگهبان بیان کرد: شورای نگهبان هیچ‌گاه صلاحیت نامزدها را بر اساس انتقاد یا اعتراض و به خصوص انتقادهای لفظی بررسی نمی‌کند.
عدم‌حضور در انتخابات چیزی را عوض نمی‌کند
یک استاد دانشگاه در خصوص مساله مشارکت مردم در انتخابات اظهار داشت: نظام جمهوری اسلامی است و در آن قانون اساسی حاکم است و باید تمامی اداره امور کشور طبق آن باشد. قانون اساسی انتخابات را اصلی اساسی می‌داند و همه ارکان حکومت از سوی مردم انتخاب می‌شوند. پس رای مردم مهم است. نجفقلی حبیبی به «آرمان ملی» گفت: پس مسئولان و متولیان امور باید کاری کنند که مردم با اشتیاق پای صندوق‌های رای بیایند. هیچ کسی حق ندارد کاری کند که مردم از صندوق‌های رای قهر کنند. وی افزود: تکلیف مردم نیز این نیست که قهر کنند بلکه تکلیف‌شان این است که محکم در انتخابات حاضر شوند و مطالبات خود را بخواهند. افراد مختلفی کاندیدا شده‌اند و باید در این مباحث و مناظرات مشخص شود که آیا کسانی در انتخابات حضور دارند که اکثریت مردم بتوانند به او رای دهند یا خیر. یعنی معیارهای خود را برای انتخاب بهترین رئیس‌جمهور در این گفت‌وگو ها مشخص کنند و بر اساس آن رای دهند.
این فعال سیاسی اصلاح طلب بیان کرد: قهر کردن از صندوق رای و اینکه مردم برای رای دادن نیایند هیچ اتفاقی را رقم نخواهد زد؛ چرا که با حضور حداقلی عده‌ای از مردم نیز انتخابات برگزار می‌شود و کسانی مسئولیت امور را بر عهده خواهند گرفت. پس رای ندادن بدترین کار است. مردم باید رای دهند ولو اینکه رای مخالف دهند، فقط در انتخابات شرکت کنند. حبیبی اظهار کرد: قهر کردن از صندوق رای بدترین روشی است که ممکن است مردم در پیش بگیرند.