در خاورمیانه چه خبر است؟

العربی الجدید در مطلبی به قلم سعد کیوان نوشت: این روزها صحبت در مورد تغییر شرایط در دو سطح منطقه ای و بین المللی زیاد شده، که دلیل آن، مذاکرات غیر مستقیم وین بین ایران و ایالات متحده، گفتگوی غافلگیر کننده بین ایران و عربستان، گشایش روابط عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس با نظام سوریه و در نهایت تصمیم ناگهانی ترکیه برای ترمیم دوباره روابط با مصر و عربستان است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: سرعت این تحولات به انقلابی در در سطح منطقه ای و بویژه نزد ایران و ترکیه شبیه است، یعنی دو کشوری که با اسرائیل، سه قدرت منطقه ای مهم را تشکیل می دهند. آیا این تلاش ها، در راستای سازگاری با نتیجه احتمالی مذاکرات وین صورت می گیرد یا تلاشی است برای تحمیل واقعیت های جدید بر مذاکرات، بخصوص بر ایالات متحده؟ دولت جدید آمریکا، هنوز بین تمایل خود برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران و ضرورت حفظ منافع اسرائیل، که مخالف این بازگشت است، حیران مانده.

در این میان، اتفاقی که واقعا دور از انتظار بود، مذاکره ناگهانی ایران و عربستان در بغداد است. عربستان نگران است که آمریکا بدون مطرح کردن مساله نفوذ منطقه ای ایران، به توافق هسته ای بازگردد. از سوی دیگر، ایران در معرض فشار زیادی از سوی دشمنان و هم پیمانان خود برای خروج از سوریه قرار دارد. از این رو، تهران به دنبال آن است که حداقل عربستان و دولتهای منطقه را از این مقابله دور کند و اینطور نشان دهد که ریاض برای از سر گیری روابط طبیعی با دمشق تلاش می کند. اما این مانور، یک سوال اساسی را مطرح می کند مبنی بر اینکه آیا اسد چیزی در اختیار دارد تا برای گرم شدن روابط دو جانبه با عربستان و دولتهای منطقه از آن استفاده کند؟ آیا حاضر است از هیمنه ایران خارج شود یا اینکه مهاجران سوری را به کشورشان بازگرداند؟ لازم به ذکر است که در طول سالهای گذشته، تلاشهای زیادی برای خارج کردن اسد از زیر عبای ایران شد که همگی به شکست انجامید.

ایران در اولین گام خود به سمت شرق، سند همکاری اقتصادی و توسعه ای 25 ساله را با چین امضا کرد که در نهایت منجر به تعمیق نفوذ چین در خاورمیانه شده و از فشارهایی که به دلیل تحریمهای آمریکا متوجه ایران است، تا حدی می کاهد.

رابطه آمریکا با عربستان و برخی دولتهای منطقه سرد شده و این دولت ها از این موضوع ناخشنود هستند. اکنون، ایران در صدد است تا از این ناخشنودی برای جلب اطمینان این کشورها استفاده کرده، برای توقف جنگ در یمن تلاش کند و پیامهایی را برای اعتماد سازی و نشان دادن حسن نیت متوجه عربستان کند. در مقابل، عربستان با احتیاط با موضع گیری جدید ایران برخورد می کند و احتمالا تهران در این مورد روی مساله حسن هم جواری بین دولتهای منطقه حساب باز کرده است.

در این بین، ترکیه ظاهرا وارد رقابت با ایران شده و سعی دارد از جهتی دیگر روابط خود با مصر را بدون هیچ شرطی ترمیم کند، تا آنجا که با تعطیلی شبکه های تلویزیونی و رسانه ای وابسته به معارضان مصری اخوان المسلمین، که از آنکارا پخش می شود، موافقت نموده است.

از طرفی، روابط آنکارا با عربستان به دنبال ترور خاشقچی در استانبول سرد شده بود اما وزیر خارجه ترکیه، هفته گذشته به ریاض سفر کرد.

پس از آنکه روابط انکارا با قدرتهای اقتصادی در جهان عرب متشنج شده و این کشورها سرمایه گذاریهای خود در ترکیه را متوقف کردند، دولت ترکیه سرانجام مجبور شد در سیاستهای خود با دولتهای عربی تجدید نظر کرده و برای ایجاد موازنه در روابط خود با ایالات متحده و اروپا تلاش کند، بویژه آنکه دولت جو بایدن در مورد درگیری با ترکیه حول پرونده های حقوق بشر هشدار داده است و هم پیمان روسی نیز حدود تحرکات ترکیه در شمال سوریه را برایش تعیین می کند.