طرح جدید مجلس برای جبران زیان اشخاص حقیقی در بورس چیست؟ + جزییات

جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را تحت عنوان جبران زیان وارده به اشخاص حقیقی ناشی از تخلفات انجام‌شده در بازار اوراق بهادار در سال 1399 را تهیه و تدوین و برای رسیدگی به هیئت رئیسه مجلس ارائه کرده‌اند.

متن کامل طرح جبران زیان وارده به اشخاص حقیقی ناشی از تخلفات انجام‌شده در بازار اوراق بهادار در سال 1399 به‌شرح زیر است:

در سال 1399 مردم توسط مسئولین دولتی به‌طرق مختلف تشویق به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه شدند. در زمان تشویق سرمایه‌گذاری در بورس و بازار سرمایه اقدامات متعددی توسط برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی در خصوص افزایش سوددهی سرمایه‌گذاری در بورس انجام شد ولی پس از ورود مردم و سرمایه‌گذاری آنها اقداماتی مبنی بر خروج سرمایه از بازار بورس و فروش سهام توسط سهامداران عمده انجام شد که اخبار منتشره نشان از درآمدهای نجومی برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی دارد، باید مشخص شود کدام دسته از اشخاص حقیقی یا حقوقی از خرید و فروش در بازار سرمایه سودهای کلان کسب نموده و کدام دسته از اشخاص حقیقی و حقوقی از خرید و فروش در بازار سرمایه متضرر شده‌اند که در صورت اثبات صحت درآمدهای نجومی و منتفع شدن دسته‌ای اشخاص خاص به‌نظر می‌رسد تخلفات و سهل‌انگاری عدیده‌ای از قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و آیین‌نامه اجرایی آن توسط مسئولین سازمان بورس کارگزاران سازمان بورس انجام شده است. ذکر برخی از تکالیف قانون سازمان بورس و هیأت مدیره آن جهت حمایت از سرمایه سرمایه‌گذاران عبارتند از:

الف ـ بر اساس ماده 7 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384/09/01 با اصلاحات و الحاقات بعدی هیأت مدیره سازمان بورس اقدامات زیر را باید انجام دهد:
1 ـ نظارت بر حسن اجرای این قانون و مقررات مربوط.
2 ـ اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار.
3 ـ اعلام آن دسته از تخلفات در بازار اوراق بهادار که اعلام آنها طبق این قانون بر عهده سازمان است به مراجع ذی‌صلاح و پیگیری آنها.
4 ـ ارائه صورت‌های مالی و گزارش‌های ادواری در مورد عملکرد سازمان و همچنین وضعیت بازار اوراق بهادار به شورا.
5 ـ اتخاذ تدابیر ضروری و انجام اقدامات لازم به‌منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار اوراق بهادار.
6 ـ نظارت بر سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی در بورس.
7 ـ بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات بااهمیت توسط شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان.
ب ـ بر اساس ماده 43 قانون مذکور ناشر، شرکت تأمین سرمایه، حسابرس و ارزش‌یابان و مشاوران حقوقی ناشر، مسئول جبران خسارات وارده به سرمایه‌گذارانی هستند که در اثر قصور، تقصیر، تخلف و یا به‌دلیل ارائه اطلاعات ناقص و خلاف واقع در عرضه اولیه که ناشی از فعل یا ترک فعل آنها باشد، متضرر گردیده‌اند.
ج ـ بر اساس ماده 54 قانون مذکور هیچ سهامدار حقیقی یا حقوقی، نمی‌تواند بیش از دو و نیم درصد (2/5‌%) از سهام بورس را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت داشته باشد.
د ـ بر اساس ماده 55 قانون مذکور هیچ سهامدار حقیقی یا حقوقی نمی‌تواند بیش از پنج درصد (5%) از سهام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت داشته باشد.
هـ ـ بر اساس ماده 15 آیین‌نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1386/04/03 طبقه‌بندی اطلاعات محرمانه و تعیین دسترسی اشخاص به آن به‌موجب مقرراتی است که به‌پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد.
و ـ بر اساس ماده 17 آیین‌نامه مذکور در اجرای ماده (35) قانون، هیئت مدیره بورس‌ها موظفند طبق مقررات آیین‌نامه مربوط و بر اساس دستورالعملی که توسط سازمان ابلاغ می‌شود به تخلفات انضباطی کارگزاران، کارگزار / معامله گران، بازارگردانان، ناشران و سایر اعضای بورس رسیدگی کنند. یک نسخه از آرای صادرشده در مورد تخلفات انضباطی یادشده باید حداکثر ظرف سه روز پس از صدور به سازمان ارسال شود.
ز ـ بر اساس ماده 18 آیین‌نامه مذکور در اجرای بندهای (3) و (11) ماده (7) قانون به تخلفات مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره بورس‌ها و ارکان سایر تشکل‌های خودانتظام در خصوص تکالیف، وظایف و اختیارات آنها در سمت‌های یادشده مطابق دستورالعملی که به تصویب شورا می‌رسد، در هیئت مدیره سازمان رسیدگی می‌شود.
ح ـ بر اساس ماده 19 آیین‌نامه مذکور مصادیق اقداماتی که نوعاً منجر به ایجاد ظاهری گمراه‌کننده از روند معاملات در بورس‌ها یا ایجاد قیمت‌های کاذب یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار می‌شوند، به‌پیشنهاد سازمان به تصویب شورا می‌رسد.

با توجه به انتشار اخبار مبنی بر کسب درآمدهای نجومی توسط برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی با استفاده از نوسانات بازار سهام (بورس) در سال 1399 لازم است در خصوص اجرای تکالیف قانونی فوق‌الذکر متولیان امر از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی و هیئت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار اقدام به بررسی سریع و جدی نموده و در صورت وقوع تخلفات علاوه بر برخورد با خاطیان و نسبت به شناسایی و محاسبه میزان درآمدهای بلاجهت و من‌غیرحق اشخاص حقوقی و حقیقی اقدام نموده و تمامی درآمدهای نامشروع از اشخاص مذکور مسترد نموده و به‌تناسب به زیان‌دیدگان ناشی از اقدامات غیرقانونی اشخاص مذکور که میزان خسارت آنها بالغ بر یکصد و سی هزار میلیارد تومان است، اختصاص دهد، لذا طرح ذیل جهت طی مراحل قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌شود:

عنوان طرح:
طرح جبران زیان وارده به اشخاص حقیقی ناشی از تخلفات انجام‌شده در بازار اوراق بهادار در سال 1399

ماده واحده ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است از طریق هیئت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون نسبت به حسابرسی و بررسی تمامی معاملات انجام‌گرفته در بازار بورس اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در سال 1399 اقدام نموده و ضمن شناسایی و اعلام کلیه تخلفات انجام‌شده در معاملات مذکور به مراجع صالح قضائی، میزان درآمدهای اشخاص حقیقی و حقوقی ناشی از تخلفات انجام‌شده را شناسایی نموده و میزان زیان و ضرر اشخاص حقیقی در معاملات مذکور را تعیین و طی فرآیندی که در آیین‌نامه اجرائی این قانون مشخص می‌شود به زیان‌دیدگان بازار سرمایه مسترد نماید.

تبصره 1 ـ آیین‌نامه اجرائی این قانون توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و با همکاری هیئت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران با رعایت ملاحظات زیر تهیه می‌شود و ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
1 ـ میزان درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی در معاملات سال 1399 بر اساس بالاترین میزان درآمد به‌صورت نزولی مشخص گردد.
2 ـ هر یک از تخلفات انجام‌شده در هر یک از معاملات مشخص و درآمد حاصله هر یک از اشخاص حقوقی و حقیقی در معاملاتی که در آن تخلف شده است مشخص گردد.
3 ـ میزان درآمدهای نامشروع و بلاجهت هر شخص حقیقی و حقوقی ناشی از تخلفات مشخص و بلافاصله مسترد شده و به‌تناسب میان زیان‌دیدگان از آن معامله تقسیم گردد.
تبصره 2 ـ قوه قضائیه موظف است شعبه ویژه‌ای از محاکم در شهر تهران را به بررسی دعاوی و شکایات ناشی از تخلفات بورسی تخصیص دهد تا پرونده‌های ارجاعی خارج از نوبت و به‌صورت فوری بررسی گردد.

اسامی امضاکنندگان طرح جبران زیان وارده به اشخاص حقیقی ناشی از تخلفات‌شده در بازار اوراق بهادار در سال 1399:

حسینعلی حاجی‌دلیگانی - جلال محمودزاده - مجتبی بخشی‌پور - علی اکبر بسطامی - عباس مقتدایی - علیرضا نظری - رسول فرخی میکال - مجتبی یوسفی - روح‌الله متفکر آزاد - محمد تقی نقدعلی - علیرضا ورناصری قندعلی - سید محمدرضا میرتاج‌الدینی - محمد سبزی - احمد محرم‌زاده بخفروزان - کیوان مرادیان کوچکسرائی - انور حبیب‌زاده بوکانی - جواد نیک‌بین - مجید نصیرائی - احمد حسین فلاحی - علی اکبر علیزاده برمی – بهروز محبی نجم‌آبادی - غلامحسین کرمی - رحمت‌الله فیروزی پوربادی - الیاس نادران - ابوالفضل ابوترابی - جعفر راستی - حبیب آقاجری - حسن محمدیاری - علیرضا زندیان - محمد حسین فرهنگی - على خضریان - علیرضا عباسی - مهدی عسگری - احسان ارکانی - پرویز اوسطی - بهزاد علیزاده - موسی احمدی - ابراهیم عزیزی شیراز - رحمت‌الله نوروزی - یعقوب رضازاده - حسینعلی شهریاری - سید جواد حسینی‌کیا.