فضاپیمای اسیریس-رکس ناسا سیارک بنو را به مقصد زمین ترک کرد

«کاوشگر ریشه‌ها، تفسیر طیفی، شناسایی منابع، امنیت، سنگ‌پوشه» (Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, Security, Regolith Explorer) که به اختصار «اسیریس-رکس» (OSIRIS-REx) نامیده می‌شود، نخستین فضاپیمای ناسا بود که از یک سیارک نزدیک به زمین بازدید کرد، سطح آن را بررسی کرد و با یک ضربه‌ی تاریخی از سطح آن نمونه‌برداری کرد تا آن را با خود به خانه بیاورد.

این کاوشگر اکنون آخرین مرحله از یک سفر طولانی را آغاز کرد که در ۸ سپتامبر ۲۰۱۶ (۱۹ شهریور ۱۳۹۸) با پرتاب از مرکز فضایی کیپ کاناورال آغاز شده بود. اسیریس-رکس امشب در ساعت ۱۶:۱۶ منطقه‌ی زمانی شرقی (۰۰:۴۶ به وقت تهران) پیشرانه‌های خود را به مدت ۷ دقیقه روشن کرد تا از مدار «بنو» (Bennu) خارج شود.

در نهایت این مرحله‌ی مهم آتش پیشرانه‌ها در ساعت ۱۶:۲۳ (۰۰:۵۳ به وقت تهران) تکمیل شد و در مسیر تازه‌ای برای بازگشت به زمین قرار گرفت. به گفته‌ی ناسا این مرحله آتش، مهم‌ترین مانور از زمان رسیدن کاوشگر به سیارک بنو بود و فضاپیما را با سرعت تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر بر ساعت از سیارک بنو دور کرد.

فضاپیمای اسیریس-رکس که از سال ۲۰۱۸ (دی ۱۳۹۷) در مدار بنو بود، ۶۰ گرم نمونه از سیارک بنو را همراه خود به سوی زمین می‌آورد و قرار از ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۳ (۲ مهر ۱۴۰۲) کپسول حاوی نمونه‌ها را با پرتاب در «محدوده‌ی آزمایش و آموزش یوتا» (Utah Test and Training Range) به زمین تحویل دهد و خودش دوباره برای ملاقات با سیارکی دیگر راهی فضا شود.

یکی از آخرین تصاویر بنو از نگاه اسیریس-رکس از فاصله‌ی ۳۰۰ کیلومتری پیش از آخرین نزدیک شدن به سطح سیارک

Credit: NASA/Goddard/University of Arizona

این کاوشگر در ماه گذشته برای آخرین با به نزدیکی بنو رفت تا محل نمونه‌برداری را بررسی و آخرین داده‌ها را در مأموریت خود جمع‌آوری کند و آماده‌ی بازگشت به زمین باشد. همتای ژاپنی اسیریس-رکس یعنی فضاپیمای هایابوسا ۲ ژاپن هم در پاییز سال گذشته نمونه‌های جمع‌آوری شده از سیارک «ریوگو» (Ryugu) را به زمین تحویل داده بود.

مسیر بازگشت اسیریس-رکس به زمین یک خط مستقیم نیست. این فضاپیما برای رسیدن به خانه و ورود به مدار اطراف زمین به‌منظور تحویل کپسول حاوی نمونه‌ها، دو بار پیرامون خورشید می‌گردد و ۲٫۳ میلیارد کیلومتر طی خواهد کرد.

نمونه‌هایی که اکنون از اعماق فضا به صحرای یوتا آمریکا منتقل خواهد شد، پس از نمونه سنگ‌های جمع‌آوری شده از ماه در مأموریت‌های آپولو، بزرگترین سوغات فضایی است که توسط ناسا به زمین آورده می‌شود.

اگرچه تنها مقدار کمی از نمونه‌ی جمع‌آوری شده، بلافاصله پس از رسیدن به زمین مطالعه خواهد شد. بخش‌هایی به آزمایشگاه‌های سراسر جهان فرستاده می‌شود اما ۷۵ درصد نمونه‌ها نگهداری خواهد شد تا دانشمندان آینده که کودکان و نوجوانان امروز هستند، آن‌ها را توسط فناوری‌هایی که هنوز وجود ندارند، مطالعه کنند.

این تنها مأموریت بررسی سیارک از سوی ناسا نیست. این آژانس هم‌کنون مونتاژ فضاپیمای سایکی را آغاز کرده است که قرار است سال آینده پرتاب شود تا سیارک «سایکی» (Psyche) با ارزشی چندین برابر اقتصاد کل جهان را کاوش کند.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از روشن شدن پیشرانه‌های فضاپیمای اسیریس-رکس برای خداحافظی و فاصله گرفتن از سیارک بنو که در گوشه‌ی تصویر دیده می‌شود.