قدرت سیاسی نتانیاهو در خطر قرار گرفت

مهسا مژدهی:نخست وزیر اسراییل در استانه از دست دادن قدرتش قرار گرفته است. او موفق به تشکیل دولت نشد و حالا یک سیاستمدار دیگر ممکن است جایش را بگیرد.شانس نتانیاهو برای تصاحب دوباره قدرت کاهش یافته است. تمام آنچه که حالا نخست وزیر رژیم صهیونیستی دارد پرونده ای پر و پیمان از فساد مالی، خرابکاری در سیاست خارجی و میدان دادن به تندروهای راست گرا در سرزمین های اشغالی است. او حالا رقیبی جدی هم دارد. فردی به نام لاپید که مامور شده دولت تازه را در اسراییل تشکیل دهد. اما اینده رژیم صهیونیستی چه خواهد بود؟

در بیش از یک دهه گذشته این نخستین بار است که قدرت سیاسی نتانیاهو تا این اندازه در خطر قرار گرفته است. او می خواهد هر طور شده در قدرت بماند تا دادگاه به سراغ پرونده فساد اقتصادی اش نرود. اما ایا این حقیقت دارد که نتایناهو به پایانش نزدیک شده است؟

کاملا همینطور است. واقعیت این است که تحولات در اسراییل الان چند ماهی است که مرتب به ضرر نتانیاهو در جریان است. دقیقا می شود گفت که از زمان انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده شانس نتانیاهو و محبوبیت او برای ابراز قدرت در اسراییل روند معکوسی گرفته است. در زمان ترامپ نتانیاهو یک متحد و یک دوست خیلی به اصطلاح خوبی در کاخ سفید داشت که مرتب به او امتیاز می داد و سیاست خاورمیانه ای امریکا و فلسطینی این کشور را با نظریات دولت اسراییل پیش می برد. دنیا هم می دید که نخست وزیر اسراییل روابط خوب و مستحکمی با امریکا دارد و لذا بقیه رهبران هم از جمله حتی دولت روسیه و کشورهای عربی، روی این مساله حساب کرده و به نتانیاهو توجه خوبی می کردند. به همین خاطر سیاست خارجی نتانیاهو به عامل موفقیت او در داخل سرزمین های اشغالی تبدیل شده بود. او البته مخالفانی داشت اما به دلیل توفیقاتش در سیاست خارجی و اعتنایی که رهبران جهان به نخست وزیر اسراییل می کردند و منفعی که به همین دلیل شامل حال آنها می شد، محبوبیت او را بالا نگه می داشت و در طول سال های اخیر به هر حال او همچنان در قدرت باقی بماند و به رغم مخالفت مخالفان قدرت اصلی را داشته باشد.

اما از زمان روی کار امدن بایدن وضع کاخ سفید کاملا عوض شده و نه تنها دیگر خانه امید نتانیاهو نیست بلکه منبع نگرانی اوست. که مرتب از آن زمان هر اتفاقی که در واشنگتن افتاده به موقعیت نخست وزیر اسراییل لطمه زده. از بحث بازگشت امریکا به برجام گرفته تا تغییر موضع فلسطینی امریکا و موضع هایی که داشته. اخرینش هم همین رفتار روزهای اخیر است که واشنگتن در مورد اتفاقاتی که در قدس در حال وقوع است، موضع گرفته و گفته طرف ها از اقدامات یک طرفه و یک جانبه خود داری کنند و در مورد مساله محله شیخ جراح هم اعلام کرده برخورد بد و بیرون راندن فلسطینی ها از خانه هایشان قبیح است. این ها موجب شده که نتانیاهو در داخل برگه های امتیاز را از دست بدهد و در فضای داخلی دچار مشکلات بزرگی شود که احتمال سقوطش را شدت بخشیده است.

نتانیاهو با معضلی به نام لاپید رو به روست  که ممکن است موفق به تشکی کابینه شود. او کیست و اینده اسراییل در صورتی که او بر سر کار بیاید چه خواهد شد؟

لاپید و نتانیاهو در یک سری از مسائل با هم اختلاف دارند و در یک سری دیگر از مسائل با یکدیگر هم نظر هستند. سیاست خارجی لاپید فرقی با نتانیاهو نخواهد داشت. خصوصا در قبال مساله ایران یا برجام اصل مواضع فرقی نخواهد کرد ممکن است در جزییات تفاوت هایی باشد. اما در مورد مسائل داخلی تفاوت زیادی وجود دارد. نتانیاهو در اردوگاه راست مذهبی قرار دارد و با اهرم مذهبی ارتدکس جلو امده و با آن ها رابطه خوبی دارد و یهودیان متعصب در دولتش نقش دارد. لاپید سکولار است و با امدنش می شود انتظار داشت که مذهبی ها و متعصبین نقش فعلی را نتوانند بازی کنند.

ایا لاپید رقیبی جدی برای نتانیاهو است؟

الان رقیب اصلی همین لاپید است. بنت هم ممکن است شانس داشته باشد. اما اگر کسی باشد که بتواند نتانیاهو را از قدرت 13 ساله اش پایین بکشد همین فرد است و احتمالا اگر او نتواند نتانیاهو را کنار بزند، احتمالا کار به انتخابات بعدی می کشد تا مشخص شود که ایا این بار نتانیاهو می تواند ائتلاف کار آمدی تشکیل بدهد یا خیر.

در شرایط فعلی که جایگاه نتانیاهو متزلزل است و بعید نیست که او از قدرت کنار برود، اینده خاورمیانه  چه خواهد بود. نخست وزیر اسراییل در اخرین ماه های حضور ترامپ در کاخ سفید تلاش کرد تا روابطی را با برخی از کشور های عربی ایجاد کند. در شرایط فعلی چه بر سر آن قدم ها خواهد آمد؟

واقعیت این است که اگر واقع بینانه نگاه کنیم و تحولات چند ماهه اخیر را مورد توجه قرار بدهیم، اسراییل چه در راس آن نتانیاهو باشد و چه لاپید در شرایط متفاوتی قرار گرفته است. در دوره اقای ترامپ به خاطر موضع گیری های او و تفرقه و مشکلاتی که کشورهای اسلامی در خاورمیانه داشته و به جان هم افتاده بودند، یک فرصت طلایی برای اسراییل فراهم امد تا اهدافش را در منطقه پیش ببرد و در همین مسیر بحث معامله قرن را تا حدی پیش برد و عادی سازی با برخی از کشور ها هم جلو برد. الان آن دوران واقعا سپری شده و برخلاف وضعیت قبلی شرایط سختی برای اسراییل خواهد بود.یعنی از یک طرف دولت ایالات متحده دیگر همکاری پیشین را با نتانیاهو ندارد و حتی چالش هایی را برای او و اهدافش ایجاد می کند و از طرف دیگر هم کشورهای منطقه وضعیت نا به سامان را کنار گذاشته و وارد مذاکره و صحبت با هم می شوند. ما شاهد اشتی های زیادی هستیم. عربستان با قطر اشتی کرده، ریاض و ترکیه هم در استانه نزدیک شدن هستند. مصر و ترکیه هم اشتی می کنند و مساله لیبی هم قابل حل تر از گذشته به نظر می رسد. ایران و عربستان گفتگوهایی دارند و مساله یمن هم به پایان نزدیک شده. اگر این اتفاقت خوب پیش برود کشورهای خاورمیانه به یکدیگر نزدیک شده و دوباره یک صف اسلامی در برابر اسراییل در منطقه شکل می گیرد و از این جهت رژیم صهیونیستی در موقعیت بسیار سختی قرار می گیرد.