مال‌باختگان ETF چه سرنوشتی دارند؟
آینده درخشانی که برای ETFها یا همان صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی متصور می‌شد، مانند سهم‌های دیگر بازار سرمایه سرابی بیش نبود و کار به جایی رسیده است که صندوق‌هایی که قرار بود عدالت را بین مردم برقرار کنند و سودده باشند، تا جایی ضرر داده‌اند که خریداران این صندوق در لیست مال‌باختگان قرار گرفته‌اند و صحبت از این است که ضرر آنها چگونه جبران شود.
صعود بازار سرمایه نزدیک به قله بود که وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه‌ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد.
دولت بنا داشت باقیمانده سهم خود در برخی بانک‌ها، بیمه‌ها، پالایشگاه‌ها، شرکت‌های خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند. این صندوق‌ها با ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف به مردم واگذار شد و هر ایرانی دارای کد ملی می‌توانست خریدار آنها باشد.
سوددهی چشمگیر دارا یکم
در این راستا، صندوق اول با نام دارا یکم در اوایل تابستان عرضه و در سوم تیرماه قابل معامله شد. در واقع وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، باقیمانده سهام خود را در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین واگذار کرد.
در پذیره‌نویسی صندوق دارایکم بیش از چهار میلیون نفر مشارکت کردند. صندوقی که هم راستا با روزهای صعودی بازار سرمایه، بازدهی چشمگیری داشت و تا ۲۰۰ درصد سود هم پیش رفت.
سوددهی دارایکم به گونه‌ای بود که حتی با وجود سقوط چشمگیر شاخص کل بورس از دو میلیون واحد به یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد، این صندوق همچنان در سود قرار دارد.
بر این اساس، قیمت هر واحد دارایکم در روز عرضه ۱۰ هزار تومان بود و هر واحد این صندوق در روز گذشته بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت داشت.
پالایشی یکم راه خود را از دارایکم جدا کرد!
اما سرنوشت پالایشی یکم کاملا متفاوت از دارایکم بود. تب و تاب دارایکم هنوز نخوابیده بود که سخن از عرضه پالایشی یکم (باقیمانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس) به میان آمد. این بار در آن سوی ماجرا وزارت نفت نشسته بود و عرضه صندوق پالایشی یکم با اختلاف بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد کلید خورد و بهانه‌ای برای ریزش بازار شد! این صندوق عرضه شد اما عرضه آن همزمان با ریزش بازار بود.
به طوریکه قیمت هر واحد این صندوق به ۵۰۰۰ تومان، یعنی نصف قیمت روز عرضه رسید. در این روزها نیز صف فروش پالایشی یکم همچنان به قوت خود باقی است و هر واحد این صندوق ۷۰۰۰ تومان قیمت دارد.
هبه سهم جدید به متضرران
حالا کار به جایی رسیده است که سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفته برای احیای بازار و شاید بازگرداندن اعتماد مردم به بورس، ضرر افرادی که ETF را خریده بودند جبران کند. از یک سو به گفته محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، معمولا مردم در معامله با دولت توقع ضرر دیدن ندارند و از سوی دیگر دولت مانند هر ناشر دیگری، باید تا یک سال از سهمی که عرضه کرده است حمایت کند تا قیمت سهم به زیر قیمت در روز عرضه نرسد.
البته تصمیم جدید سازمان در انتظار تصویب سران قوا است و اگر تصویب شود، سهم جدید پالایشی یکم یا سهم‌های دیگر به سهام‌داران ETF هبه خواهد شد.