در دوران کرونا چگونه مراسم عبادی ماه مبارک رمضان را انجام بدهیم

 پیامبر اسلام (ص) در خطبه شعبانیه درباره فضیلت و عظمت ماه رمضان فرموده است: «ای بندگان خدا، ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روی ‌آورده است؛ ماهی که نزد خداوند بهترین ماه‌هاست؛ روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است.»

بدون شک ماه رمضان برای همه مسلمانان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. ماهی‌ پر از برکت و نعمت که روزه در آن بر پیروان دین اسلام واجب شده است. از همه مهمتر اینکه قرآن کریم در این ماه بر پیامبر نازل شده. طبق آیه ۱۸۵ سوره بقره خدای سبحان می‌فرماید: «ماه رمضان، ماهی است که قرآن به عنوان راهنمایی مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن، نازل شده است.» 

اجتماعات مسلمانان و حال و هوایی ملکوتی‌تر
یکی از ویژگی‌های مهم ماه مبارک رمضان، که موجب پیوند و انسجام بیشتر میان مسلمانان شده، انجام مراسم عبادی و جمعی در مساجد و اماکن مذهبی است. اما متاسفانه ویروس کرونا که بر همه زندگی ما سایه انداخته، امسال را مانند سال گذشته برای مسلمانان و روزه‌داران سخت کرده است. با توجه به رعایت پروتکل‌های بهداستی که بر مبنای آن تا حد امکان باید از تجمع‌ها دوری و فاصله‌ اجتماعی رارعایت کرد، برگزاری مراسم‌های جمعی در این روزها، کاری نادرست و غیرانسانی است.

انجام مراسم عبادی؛ جمعی یا فردی
حجت‌الاسلام‌ علی سرلک استاد حوزه و دانشگاه درباره لزوم انجام مراسم عبادی جمعی یا انفرادی در این شرایط به خبرنگار ایرناپلاس گفت: مراسم عبادی را می‌توان هم به صورت فردی و هم جمعی انجام داد. طبیعتا به‌جا آوردن این مراسم به هرگونه‌ای که امکانش باشد، خوب است. اما خاصیت و اثری که در اجتماع است در فرد نیست. به عبارت دیگر، دعای جمع بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اما در حال حاضر که با شرایط کرونا مواجه شده‌ایم و از آنجا که این ویروس بسیار بی‌رحم، خطرناک و پر جهش است، باید بسیار رعایت کنیم.

به اعتقاد او، به اندازه‌ای که جمع‌ها و اجتماع‌های مذهبی رعایت می‌کنند، مجموعه‌های دیگر کمتر رعایت می‌کنند. اما بالاخره خط قرمز این مساله، رعایت قواعد و پروتکل‌های بهداشتی و پیشگیری از تکثیر و انتشار کروناست.
 

حفظ جان واجب است
این کارشناس مذهبی درباره اولویت دادن دین به عبادت‌های مستحب و جمعی در برابر حفظ سلامتی افراد، بیان کرد: اگر این‌ها در مقابل یکدیگر قرار بگیرند حتما حفظ جان واجب است. اگر انسان جایی باشد و بخواهد یک عبادت مستحبی انجام دهد اما جانش به خطر بیفتد، حتما حفظ جان واجب است.

حجت‌الاسلام سرلک با بیان اینکه برخی‌ فقط به موضوع و مساله اجتماع‌های دینی حساسیت دارند، افزود: البته بدون تردید حساسیت‌شان بر خیرخواهی است. در هر صورت اگر شرایط به گونه‌ای باشد که قابل اجتماع کردن نباشد، حتما رعایت حفظ جان واجب‌ است تا انجام دادن یک امر مستحبی.

اعمال مستحب و نظر فقها درباره به جا آوردن آن
اما نظر مراجع و فقها برای انجام اعمال مستحب در شرایطی مانند روزگار کرونایی چیست و مسلمانان باید چگونه عمل کنند؟
سرلک در این‌باره توضیح داد: اگر حضور انسان باعث اذیت و آزار خود و دیگران شود و خطر جانی داشته باشد، اجتماعات اشکال دارد و حرام است. اما اگر خطر نداشته باشد، به طور طبیعی چنین حکمی هم نیست، یعنی حکم تابع موضوع است. اگر موضوع ما مساله‌ای مانند «اجتماعات» باشد که برای خود و دیگران خطر جانی داشته باشد، حرام است. اما اگر این خطر نباشد، اشکالی ندارد.

این کارشناس دین یادآور شد: مساله مهم این است که باید از ظرفیت بزرگی به اسم ظرفیت معنویت و گرایش باطنی افراد برای حفظ آرامش روحی استفاده کنیم؛ به نظرم نباید خودمان را  از این ظرفیت محروم کنیم.

ثواب اعمال عبادی در منزل
وی با رد برخی دیدگاه‌ها مبنی بر کم شدن ثواب انجام اعمال عبادی در منزل، افزود:‌ هر کار خیری در منزل و در خلوت انجام دهید ثواب دارد. توجه کنید نماز شب که تا این اندازه ثواب دارد، اصل آن به دل شب، تنهایی و خلوت تعلق دارد. هر کسی در هر حالی عبادت کند چه در تنهایی و چه در منزل خود، به چشم و نگاه خداوند می‌رسد و همه این دعاها و توجهات را می‌شنود.

حجت‌الاسلام سرلک درباره چگونگی راز و نیاز مردم در این روزها افزود: متناسب با شرایطی که در حال حاضر داریم، هر اندازه که با رعایت این قواعد و پروتکل‌ها بتوانیم به دامن خدا پناه ببریم و توسل بیشتری داشته باشیم حتما حالمان بهتر و روحیه‌مان تقویت خواهد شد. من فکر می‌کنم یکی از عظمت‌های وجودی خدا این است که در هر حالی او به ما نزدیک است.

خدا به ما نزدیک است و این نزدیک بودن در همه جا و همه حالت وجود دارد. امیداورم که این دوری را بتوانیم با مناجات، نیایش و حالت‌های معنوی برطرف کنیم و به او نزدیک‌تر شویم. این راهی است که به فضل خداوند بر روی ما باز است؛ بویژه با مضامین ناب دعاها و مناجاتی که از معصومین(ص) به ما رسیده است.