پیشرفت جدید در مسیر احیای برجام
عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد ایران پس از پایان نشست دیروز کمیسیون مشترک برجام از تشکیل گروه کارشناسی سوم در مذاکرات خبر داد.
سخنگوی دولت تاکید کرد: بر‌خلاف برخی ادعاها هم دولت آمریکا در مدت‌کوتاه می‌تواند به تعهدات برجام که نقض کرده، برگردد، هم ما به سرعت می‌توانیم راستی‌آزمایی کنیم و توان راستی‌آزمایی در زمان اندک را داریم و به‌سرعت هم به تعهدات خود بازخواهیم گشت. او درباره آخرین وضعیت مذاکرات وین و چگونگی رفع تحریم‌ها و اجرای تعهدات گفت: دکتر عراقچی در هفدهم فروردین در مصاحبه‌ای اعلام کرد که «ما علاقه‌ای به احیای برجام از طریق طرح گام‌به‌گام نداریم» و سیاست قطعی ابلاغ شده از سوی رهبری سرمشق مذاکرات ماست.
تشکیل گروه کارشناسی سوم در برجام
نشست کمیسیون مشترک برجام که بعدازظهر دیروز در گرندهتل وین برگزار شد، پس از یک ساعت و نیم گفت‌وگو پایان یافت و قرار شد گفتوگوها در هفته آینده ادامه یابد. در این نشست، روسای هیات‌های مذاکره‌کننده کشورهای طرف‌برجام به بحث و بررسی درخصوص آخرین وضعیت گفتوگوهای فنی و پیش‌نویس‌های اولیه متون و نحوه تداوم گفتوگوها پرداختند. در این نشست عراقچی، رئیس هیات ایرانی ضمن تاکید مجدد بر اصول و مواضع جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام و مسیری که باید طی شود، روند کنونی گفتوگوها را به‌رغم دشواری‌ها و چالش‌های موجود، رو به جلو ارزیابی کرد. عراقچی در عین حال تاکید کرد که هیات ایرانی هر زمان که روند گفتوگوها به سمت زیاده‌خواهی، وقت‌کشی و چانه‌زنی‌های غیرمنطقی برود، گفتوگوها را متوقف خواهد کرد. در این نشست، کشورهای مشارکت‌کننده در برجام توافق کردند علاوه بر دو گروه کارشناسی فعلی (در حوزه لغو تحریم‌ها و هسته‌ای) هفته آینده یک گروه کارشناسی سوم نیز برای گفت‌وگو درخصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریکا به برجام ایجاد شود. هیات‌ها پس از مشورت در پایتخت‌های متبوع خود، هفته آینده ضمن از سرگیری نشست کمیسیون مشترک برجام، گفتوگوهای فنی و کارشناسی را دنبال خواهند کرد. پیش‌تر جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به ایران و ایالات‌متحده گفت که «فکر می‌کنم میان هر دو طرف برای رسیدن به توافق، حسن‌نیت واقعی وجود دارد و این خبر خوبی است.» بورل روز دوشنبه ۳۰ فروردین گفت: «فکر می‌کنم هر دو طرف واقعا علاقه‌مند به دستیابی به توافق هستند و از موضوعات کلی به موضوعات متمرکزتر - که همانا از یک طرف لغو تحریم‌ها و از طرف دیگر، مسائل اجرایی برنامه هسته‌ای است - وارد شده‌اند.» جوزپ بورل در بخشی دیگر از سخنان خود اضافه کرد: «همین موضوع که آمریکا می‌خواهد به این توافق برگردد و برجام بتواند به‌طور کامل اجرا شود، دنیا را بسیار امن‌تر خواهد کرد. در نتیجه ما سخت مشغول کار هستیم. معاون سیاسی من در وین است تا به ایجاد رابطه میان آمریکا و ایران کمک کند.»
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت «من امروز (دوشنبه) به وزیران اتحادیه اروپا درباره روند مذاکرات در وین گزارش دادم و هفته گذشته با آنتونی بلینکن هم در جریان سفرش به بروکسل صحبت کردم و با محمدجواد ظریف هم صحبت کردم». دیپلمات‌های کشورهای باقی‌مانده در برجام شامل ایران، بریتانیا، فرانسه، آلمان و چین از اوایل ماه جاری میلادی در وین تشکیل جلسه داده‌اند تا برای بازگشت طرفین به تعهدات خود در برجام و احیای آن با مشارکت دولت جدید ایالات‌متحده، راهی پیدا کنند. دولت آلمان نیز نسبت به این مذاکرات ابراز خوش‌بینی کرده است. یک دیپلمات روس که در این مذاکرات شرکت دارد نیز روز دوشنبه اعلام کرد که گفتوگوهای وین وارد «مرحله تدوین پیش‌نویس» توافق‌نامه شده است. میخائیل اولیانوف، رئیس هیات مذاکره‌کننده روسیه در وین، در پیامی توییتری در این باره نوشت: «با جمع‌بندی نتایج دو هفته رایزنی در مورد احیای برجام، می‌توانیم با رضایت خاطرنشان کنیم که مذاکرات وارد مرحله پیش‌نویس شده است. با راه حل‌های عملی هنوز فاصله زیادی داریم، اما از سخنان کلی عبور کرده و به مرحله توافق در مورد گام‌های ویژه برای رسیدن به هدف رسیده‌ایم.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز روز دوشنبه اعلام کرد احتمال بازگشت هیات‌های مذاکره‌کننده در وین به کشورهایشان برای مشورت وجود دارد. پیش‌تر، عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، روز ۲۸ فروردین خبر داده بود که «تفاهم نهایی در حال شکل گرفتن است» و مذاکرات به مرحله‌ای رسیده که «می‌توان کار روی یک متن مشترک را به انجام رساند.» عراقچی همچنین گفت: «البته این مسیر، مسیر آسانی نخواهد بود و اختلاف نظرها هم پایان نیافته که این اختلافات باید طی مذاکرات بعدی کاهش پیدا کند.» او توضیح نداد که اختلافات جدی بر سر چه موضوعاتی است، اما منابع نزدیک به مذاکره‌کنندگان آمریکایی و اروپایی به نشریه فارن پالیسی گفته‌اند، انتظار می‌رود رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران، به تهران یک بسته پیشنهادی ارائه کند که بر مبنای آن ایران در ازای لغو بخشی از تحریم‌ها به تعهدات برجامی خود بازگردد. به گفته این منابع مطلع، رفع تحریم‌ها اما در اندازه‌ای نخواهد بود که باعث شود سیاستمداران تندروتر در داخل آمریکا از جمله شماری از دموکرات‌ها، دولت جو بایدن را هدف حمله قرار دهند. معاون وزیر امور خارجه همچنین با بیان اینکه فقط درباره گام نهایی به منظور رفع تحریم‌ها گفت‌وگو می‌کنیم، شایعات مطرح‌شده در رسانه‌های غربی تحت عنوان طرح گام به گام یا توافق موقت را بی‌پایه و اساس خواند. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز روز دوشنبه ۳۰ فروردین (۱۹ آوریل) در کنفرانس خبری پیرامون مذاکرات میان ایران و۱+۴ در وین به پیشرفت آن اشاره کرد و گفت: «الان در مرحله‌ای هستیم که باید گفتوگوها در مورد موضوعات سختی انجام شود» و اضافه کرد اگر دولت آمریکا «سعی کند در مسیر انجام تعهدات قدم بردارد این مسیر راحت‌تر جلو می‌رود».
این واکنش‌ها در حالی است که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا روز یکشنبه مذاکرات وین با ایران را «سازنده» خواند و گفت «تلاش واقعی برای بازگشت به توافق متقابل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ وجود دارد.» سالیوان در عین حال مدعی شده تحریم‌ها علیه ایران زمانی لغو می‌شوند که ایالات‌متحده به وضوح اطمینان داشته باشد که جمهوری اسلامی غنی‌سازی هسته‌ای خود را کاهش می‌دهد و فعالیت‌های اتمی خود را به‌شدت محدود می‌کند. شبکه خبری بلومبرگ نیز در گزارشی گفته است آمریکا و ایران به مرحله پایان دادن به اختلافات‌شان بر سر توافق هسته‌ای نزدیک‌تر شده‌اند.