مدیریت دوقطبی در ستاد کرونا | وزیر بهداشت به سخنان روحانی واکنش نشان داد
اظهارات گلایه‌آمیز و انتقادی روز گذشته وزیر بهداشت، اختلاف‌نظر و شکاف در مدیریت کرونای کشور را عیان کرد. درحالی‌که روز شنبه حسن روحانی بر جلوگیری از چندصدایی در مدیریت کرونا تاکید کرده بود، سعید نمکی در اظهاراتی اعلام کرد که «از من انتظار نداشته باشید به خاطر تک‌صدایی، حرف غیرکارشناسی بزنم.» این مدیریت دوقطبی در ستاد کرونا در حالی است که ایران در پیک چهارم این بیماری گرفتار شده است.
گرفتاری ایران در موج چهارم کرونا و فرارسیدن روزهای سخت کرونایی که پیش‌تر کارشناسان آن را به‌عنوان محصول سیاست‌های نوروزی دولت پیش‌بینی می‌کردند، حالا سیاست‌گذاران مقابله با این بحران را در صف‌بندی جدیدی قرار داده است. اگرچه سیاست‌های اعلامی ستاد ملی مقابله با کرونا که ریاست آن را حسن روحانی رئیس‌جمهوری برعهده دارد، لازم‌الاجرا است اما زمزمه‌های انتقادی به برخی سیاست‌های اتخاذ شده از اسفندماه علنی شد و سعید نمکی وزیر بهداشت به‌عنوان یکی از اعضای این ستاد، در جبهه منتقدان برخی از این سیاست‌ها قرار گرفت. گواه این مدعا، اظهارات و هشدارهای او در هفته‌های پایانی اسفند گذشته و همچنین انتقادات و گلایه‌های او از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا امروز است. او که در یک ماه گذشته بارها لب به نقد برخی تصمیم‌گیری‌ها درباره کرونا در ایران گشود، روز گذشته نیز در ادامه گلایه‌های خود، تاکید کرد که «اگر نگاه کارشناسی ما خریدار داشت در موج چهارم کرونا گرفتار نمی‌شدیم.» وزیر بهداشت که وضعیت کرونا در کشور را بسیار سهمگین و خطرناک معرفی کرده، با بیان اینکه «اهل سیاست بازی نیستیم، با مردم شفاف و بی‌پرده صحبت می‌کنیم» تاکید کرد: «از من وزیر بهداشت انتظار نداشته باشید به خاطر تک‌صدایی، حرف غیرکارشناسی بزنم یا تایید کنم.» این اظهارات وزیر بهداشت دو روز پس از آن مطرح شده که حسن روحانی بر جلوگیری از چند صدایی در این بحران سخن گفته بود. روحانی که این روزها با انتقادهای زیادی در زمینه مدیریت بحران کرونا روبه‌روست، در جلسه روز شنبه ستاد ملی مقابله با کرونا گفته بود: «اینکه ما برای ستاد ملی کرونا یک سخنگو انتخاب کردیم برای جلوگیری از چندصدایی است. اگر بنا باشد هرکسی در تلویزیون مصاحبه کند و هر حرف و بیانی به‌کار بگیرد که نمی‌شود.»
نمکی اما دیروز در ادامه انتقادات خود در حالی که نامی از فرد یا افرادی نبرد، گفت: «کار را بر ما سخت کردند حرف کارشناسی را نشنیدند. در برخی استان‌ها از پیک ویروس ووهان تازه درآمده به علت سفرها به دام ویروس جهش یافته افتاده‌اند بمب آلوده جا‌به‌جا شد.»
ماجرای این انتقادها به سیاست لغو محدودیت‌های سفر در نوروز ۱۴۰۰ باز می‌گردد؛ سیاستی که کارشناسان از اسفندماه درباره تبعات حتمی آن که گسترش چشمگیر بیماری در سراسر ایران است، هشدار داده بودند.
واکنش نمکی به تهدیدهای احتمالی
سعید نمکی که این روزها در زمره اصلی‌ترین منتقدان اجرای سیاست نوروزی دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا جای گرفته، روز گذشته از بی‌اهمیت بودن پست وزارت نیز گفت؛ موضوعی که می‌تواند نشانه اختلاف او با حسن روحانی درباره سیاست‌های مقابله با بحران کرونای ستاد باشد. بخشی از اظهارات روز گذشته او در جمع اعضای کمیته اجتماعی و امنیتی ستاد ملی کرونا در وزارت بهداشت شاهدی بر این مدعا است؛ آنگونه که «ایرنا» از اظهارات وزیر بهداشت در این مراسم گزارش داده است، نمکی تاکید کرد: اگر خدمت به مردم نباشد، پست وزارت از آب بینی بز که امیرالمومنین(ع) گفت برای من کمتر است. من فقط برای خدمت به مردم اینجا نشسته‌ام.» او در این باره، بدترین اتفاق را شرمساری از مقام معظم رهبری خواند و تاکید کرد که «این مرد بزرگ هیچ وقت مرا تنها نگذاشت و یک لحظه که فکر می‌کنم حرفی بزنم که او را برنجاند بغض گلویم را می‌فشارد. هر نامه‌ای نوشتم این مرد بزرگ، مقام معظم رهبری بلافاصله جواب دادند. در همان روزهای اول نوشتم تصمیمات بزرگ یک قرارگاه می‌خواهد. ایشان بلافاصله فرمودند نگران نباشید و اعلام کردند که ستاد تشکیل شود و مصادیق را وزارت بهداشت تعیین می‌کند نه اینکه وزارت بهداشت یک عضو عادی ستاد باشد و گر نه بقیه تصمیم بگیرند ما اجرا کنیم.»
موضع اختلافی وزارت بهداشتی‌ها با سیاست نوروزی ستاد ملی مقابله با کرونا تا اندازه‌ای عیان است که سخنگوی این ستاد نیز روز یکشنبه بر آن صحه گذاشت.
علیرضا رئیسی سخنگوی این ستاد روز یکشنبه درباره تصمیم این ستاد برای سفرهای نوروزی گفته بود: «وزارت بهداشت فقط یک رأی در ستاد دارد و در این ستاد نیز اعلام کرد با سفرهای نوروزی مخالف است، عده کمی با این نظر وزارت بهداشت موافق بودند و بقیه اعضا با آن مخالفت کردند که منجر به انجام سفرها شد.»
همچنین ایرج حریرچی نیز ۱۸ فروردین ماه در یک برنامه تلویزیونی به تصمیم ستاد درباره سفرهای نوروزی ۱۴۰۰ اشاره کرده و گفته بود: «تاکید وزارت بهداشت این بود که از فرصت طلایی نوروز برای کاهش آمار کرونا استفاده کنیم و مانند سال گذشته که همه‌جا تعطیل بود امسال نیز همان‌گونه شود و جلوی مسافرت‌ها گرفته شود اما برخی در ستاد ملی کرونا مانع شدند تا از فرصت طلایی عید برای خاموش‌کردن شعله‌های کرونا استفاده کنیم.»
دیده نشدن کار وزارت بهداشت
علاوه بر سیاست‌های نوروزی، آنچه نمکی و وزارت بهداشت را به علنی کردن نقدهایشان به تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا وا داشته، وضعیت کادر درمان و نادیده گرفته شدن فعالیت آنان در ۱۳ ماه گذشته (از زمان آغاز شیوع کرونا در ایران) است. سعید نمکی ادامه داد: تا قبل از عید با وجود همه مشکلات، کمبودها و تحریم‌های ظالمانه مدیریت موفق کرونا را رقم زدیم و عظمتی رقم خورد که هیچ کس باور نمی‌کرد.
نمکی افزود: کسی کارهای وزارت بهداشت را در این روزهای سخت ندید، کسی نگفت ارزی که سال ۹۹ برای دارو گرفتیم یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو کمتر از سال آرام ۹۷ بود اما یک مورد صف دارو را دیدید. کسی پرسید چطور ۴۷۰۰ قلم دارو را مدیریت کردید و کارخانه دارویی تعطیل نشد. وزیر بهداشت گفت: کمکی که وزارت بهداشت به آرامش جامعه کرد مغفول مانده است. نمی‌گویند وزارت بهداشت یکی از بزرگ‌ترین کمک‌هایش حفظ آرامش جامعه است.
او با بیان اینکه برخی جاها بی‌مهری‌هایی بوده که همکاران ما را کسل‌تر و خسته‌تر کرده است، گفت: قبل از عید راهی را رفتیم که همه می‌دانید. راه پر سرعتی را با وجود سنگلاخ‌ها با دست‌های بسته و چشم‌های باز در اقیانوس بلا شنا کردیم. زمانی که مرگ بالای هزار نفر را برای ایران پیش‌بینی کرده بودند مرگ دو رقمی داشتیم. بیش از یک ماه ویروس انگلیسی در خوزستان می‌چرخید، اما مرگ‌ها را دو رقمی نگه داشتیم. وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه اتفاقاتی که بعد از عید افتاد هیچ ربطی به کمیته‌های کرونا ندارد، در ادامه گلایه‌های خود گفت: قرار نیست اعتماد مردم را که بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی است حراج کنیم. با مردم در پس پرده صحبت نمی‌کنیم.
وضعیت سهمگین کرونا
برخی تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا در حالی از سوی اصلی‌ترین بخش اجرایی این ستاد یعنی وزارت بهداشت به‌عنوان مرجع درمانی کشور با انتقادات جدی روبه‌رو است که مقامات این وزارتخانه، وضعیت این اپیدمی در ایران را بسیار سخت توصیف می‌کنند؛ به نحوی که وزیر بهداشت در اظهارات دیروز خود تاکید کرد که «ما با دام یکی از سهمگین‌ترین اپیدمی‌های تاریخ مواجه شدیم.»
رکورد ابتلا شکست
آنچه می‌تواند گویای این وضعیت سهمگین باشد، آماری است که هر روز صعودی‌تر از روز قبل می‌شود؛ آخرین آمار وزارت کشور گواه این مدعا است؛ رکورد ایران در ابتلای روزانه به کرونا طی ۱۳ ماه گذشته، روز گذشته شکسته شد. ایران در حالی در موج چهارم کرونایی به سر می‌برد که در ۲۴ ساعت منتهی به ظهر دوشنبه (دیروز)، ۲۳ هزار و ۳۱۱ بیمار جدید مبتلا به کووید-۱۹ در کشور شناسایی شد و مقامات وزارت بهداشت در هشدارهای رسمی خود، از «بدتر شدن اوضاع کرونایی در روزهای آتی» خبر می‌دهند. در بازه ۲۴ ساعته منتهی به یکشنبه همچنین ۲۷۴ بیمار مبتلا به کرونا جان خود را از دست دادند و هم‌اکنون، براساس آخرین آمار وزارت بهداشت، چهار هزار و ۴۴۰ نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.
از سوی دیگر، وضعیت ۲۹۵ شهرستان قرمز شده و ۹۹ شهرستان نیز نارنجی است. در نقشه ایران تنها ۹ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارد و ۴۵ شهرستان زرد است. البته رنگ قرمز در حالی در نقشه کرونایی ایران در حال گسترش است که وزیر بهداشت دو روز پیش از سیاه شدن نقشه ایران و وخیم شدن اوضاع گفت و دیروز هم تاکید کرد: اصلا رنگ زرد و قرمز و نارنجی معنا ندارد. حق نداریم ویروس را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کنم. این وضعیت تا حدی خطرناک است که ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت دیروز اعلام کرد که «۲۵ درصد مرگ‌های روزانه کشور بر اثر کرونا است»